Gerilim bedenimizi nasıl etkiliyor, nasıl lehimize kullanabiliriz?

Çoğu yetişkin, baş ağrısından dert bozukluğuna gerilim belirtilerini yaşıyor. Gerilimin bir kısmı faydalı olabilirken, kronik gerilim bedeni harap ediyor.

Tıp uzmanları, gerilimin bir dizi ruhsal ve fizyolojik rahatsızlığa direkt sebep olabileceğini, akıl ve beden sıhhatine ziyan verebileceğini ve ömür kalitesini azaltabileceğini söylüyor.

Ancak bu durumun denetimini ele almak ve gerilimi tükenmişlik değil, dayanıklılık kaynağına dönüştürmek mümkün.

Stres nedir ve neden yaşarız?

Stres, bedeni zorluklara ve ömrün taleplerine cevap vermeye hazırlayan doğal bir reaksiyon.

Vücudu, önümüzdeki zorluklarla yüzleşmeye hazırlayan hormonların salımını tetikliyor.

Kısa vadede bu reaksiyon yoğunlaşmamızı güçlendiriyor ve performansımızı geliştiriyor.

Fakat Amerikan Psikoloji Vakfına nazaran uzun müddetli gerilim, tasa bozukluğu, kalp hastalıkları ve bağışıklık sisteminde zayıflama üzere önemli sıhhat meselelerine yol açabiliyor.

Stresi tetikleyen iş, para problemleri ve ferdî bağlantılardan kaçınmak sıklıkla mümkün değil.

Fakat buradaki kıymetli fark, gerilimin ne kadar sürdüğü.

Akut gerilim kısa vadeli ve faydalı olabiliyor lakin kronik gerilim bedenin üzerine büyük bir yük bindiriyor.

Akut gerilim ve kronik gerilim

BBC’ye konuşan İngiltere Ruhsal Danışmanlık ve Psikoterapi Derneği’nden Rachel Vora “Akut gerilim, belli bir duruma verilen kısa vadeli reaksiyon ve kimi durumlarda yararlı olabiliyor” diyor.

“Savaş ya da sıvış reaksiyonunu tetikliyor, adrenalin ve kortizol salımını başlatıyor ve bu da odaklanmamızı sertleştirebiliyor ve bağışıklık sistemimizde süreksiz bir güzelleşme yaratıyor.”

Düzgün yönetilirse, akut gerilim kalıcı hasar yaratmıyor ve bireylerin yakın vadeli problemlere faal bir biçimde reaksiyon verebilmesine yardımcı olabiliyor. Ama kronik gerilim bedende uzun süren bir yük yaratıyor.

Vora, gerilim uzun müddet devam ederse, artan gerilim hormonlarının kalp hastalığı riskini yükselttiğini, bağışıklık sistemini zayıflattığını ve huzursuz bağırsak sendromu ve ülser üzere sindirim problemleri yaratabildiğini vurguluyor.

Kronik gerilim tıpkı vakitte dert bozukluğu ve depresyonla, bilişsel işlev problemlerine, uyku meselelerine ve süratli yaşlanmayla da ilişkili. Vora’ya nazaran gerilimin mühleti ve gücündeki bu temel fark, kademe etap bedendeki birçok sisteme hasar veriyor.

Stres bedeni nasıl etkiliyor?

İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetine (NHS) nazaran gerilim öbür kortizol ve adrenalin olmak üzere hormon salımına yol açması nedeniyle bir dizi fizikî yansıyı tetikliyor.

Bu reaksiyonların kimileri şöyle;

Ancak kronik gerilim ziyanlı olabiliyor. Gerilime reaksiyonun kronikleşmesi şu sıkıntılarla temaslı:

Uzmanlar daima gerilimin, kalp hastalıkları, sindirim hastalıkları ve korku ile depresyon üzere akıl sıhhati problemlerine da neden olabileceği ikazında bulunuyor.

Stres yararlı olabilir mi?

California Üniversitesi’nden Dr. Golnaz Tabibnia “Dayanıklılık sahip olduğunuz ya da olmadığınız bir şey değil. Vakitle gelişen bir kabiliyet” diyor. Tabibnia ayrıyeten, problemlerden kaçınmak yerine direkt yüzleşmenin dayanıklılığın inşa edilmesine yardımcı olduğunu söz ediyor.

Dr. Tabibnia’ya göre insanlar gerilimi ziyanlı değil, yararlı bir şey olarak gördüğünde, ruhsal gerilim yansıları de azalıyor. Baş yapısındaki kolay bir değişiklik mucizeler yaratabiliyor, korkuyu azaltabiliyor ve bilişsel performansı artırıyor.

“Pasif bir formda kaçınmak yerine, gerilimle etkin bir biçimde başa çıkmaya çalışmak, ileride yaşanabilecek gerilimli durumları daha uygun yönetebilmemizi sağlıyor. Spor salonunda olmak üzere. Tartı kaldırmak gerilimli bir şey lakin bizi daha güçlü kılıyor.”

Stres ve tasa ortasındaki fark ne?

Kaygı bozukluğu yaşayan bireylere yardımcı olan hayır kurumu Anxiety UK, gerilim ve tasa bozukluğu ortasındaki temel farkları şöyle açıklıyor:

Stres, muhakkak bir vakitte bitirilmesi gereken bir iş, ehliyet şoför testi ya da bir imtihan üzere dış faktörlere karşı geliştirilen bir reaksiyon. Karşılaşılan zorlukla orantılı ve sorun çözüldüğünde ortadan kayboluyor.

Fakat telaş, tespit edilebilir bir nedeni olmadan bile devam edebiliyor. Tasa, insanların tehlikeli durumlarda tetikte olmalarını sağlayan olağan bir his. Çok yahut günlük hayatı bozar hale geldiğinde ise bir sıkıntıya dönüşüyor.

Hem gerilim hem de dert sempatik hudut sistemini tetikliyor. Bu sistem bedenin “savaş ya da sıvış” reaksiyonundan sorumlu. Tehditlere karşılık verebilmek için tetikte olma halini ve enerjiyi artırıyor.

Bu da her ikisinin de, nabızda yükselme, terleme, titreme üzere semptomları tetiklemesi manasına geliyor. Ama telaş bozuklukları daha inatçı ve bunaltıcı olma eğilimli.

Anxiety UK akut korku ve panik atak nöbetlerini yönetebilmek için nefes antrenmanlarını tavsiye ediyor.

Basit lakin tesirli bir formül, nefesinizi aldığınızdan daha uzun müddette vermek. Bunu yapmak bedene rahatlama sinyali yolluyor ve hudut sistemini süratle sakinleştiriyor.

Stres nasıl faal bir formda yönetilir?

Akademik çalışmalar, davranışsal uygulamaların gerilimin beden üzerindeki ziyanlı tesirlerini azalttığını gösteriyor.

Fiziksel antrenmanlar gerilim hormonunu azaltıyor ve morali düzeltiyor. Farkındalık ve meditasyon çalışmaları beyni sakinleştiriyor ve araştırmalar duygusal dayanıklılığı güçlendirmekte toplumsal takviyenin kıymetli bir rol oynadığını gösteriyor.

Dr. Tabibnia bilimin desteklediği fizikî idman, dışarıda vakit geçirmek ve aile ile arkadaşlarla toplumsal etkileşimle birlikte, farkındalık, minnetarlık ve nezaketin kıymetini vurguluyor.

Londra’da yaşayan farkındalık koçu ve 7Breth’ın kurucusu Yuki de bütüncül yaklaşımın ehemmiyetine dikkat çekiyor.

“Stres idaresi yalnızca rahatlamak değil. Ruhsal ve fizikî sıhhatinizi destekleyen bir hayat biçimi yaratmakla da ilgili. Sıhhatinize öncelik verirseniz, gerilimi yönetmek daha kolay olur.”

Yuki, farkındalık, uyku, hareket ve beslenmenin gerilim idaresinde kıymetli olduğuna dikkat çekiyor.

“Bağırsak mikrobiyomunuz gerilim idaresinde büyük rol oynuyor. Sağlıklı yiyecekleri seçmek, genel sağlınız açısından anahtar kıymette.”

Ayrıca Yuki’ye nazaran gerilim idaresi çabuk tahliller manasına gelmiyor. Daha çok, dayanıklılığı artıran günlük alışkanlıklar yaratmak gerekiyor.

Kaynak : Haberler.com