900 yıllık minber birinci günkü üzere ihtişamını koruyor
ÇEKÜL Kayseri Vilayet Temsilcisi Prof. Dr. Osman Özsoy:
“900 yıldır sapasağlam formda karşımıza çıkmakta”
KAYSERİ – Kayseri’de 1135 yılında Danişmend hükümdarı Melik Mehmet Gazi tarafından yaptırılan Ulu Cami olarak da bilinen Cami-i Kebir’in minberi yaklaşık 900 yıldır birinci günkü üzere ayakta. Etraf ve Kültür Bedellerini Muhafaza ve Tanıtma Vakfı Kayseri Vilayet Temsilcisi Prof. Dr. Osman Özsoy; geometrik biçimlerin rastgele olmadığını ve periyodik olarak birbirlerini tekrar ettiğini aktararak; “Depremlerden kurtulmuş, kubbenin çökmesinden neredeyse hiç ziyan görmemiş ve bu ortada üzerine yağmur, kar yağdığını da düşünürsek buna karşın çabucak hemen 9 yüzyıldır sapasağlam biçimde karşımıza çıkmakta” sözlerini kullandı.
Melik Mehmet Gazi tarafından büsbütün kendi imkanları ile yaptırılan ve 1135 yılında üretimi tamamlanan Cami-i Kebir’deki minber, birinci günkü ihtişamını koruyor. Üzerinde geometrik biçimlerin bulunduğu ve tahtaların birbirine geçmeli biçimde yapıldığını aktaran ÇEKÜL Kayseri Vilayet Temsilcisi Prof. Dr. Osman Özsoy; minberin 900 yıldır sapasağlam durduğunu aktardı. Üzerinde bulunman geometrik hallerin rastgele yapılmadığını tabir eden Prof. Dr. Özsoy; “Bütün mescitlerde minber ahşaptan. Cami Kebir’in yapıldığı periyoda bakıldığında 1135 yılında Melik Mehmet Gazi tarafından yaptırıldı. Minber ile ilgili üzerindeki geometrik biçimler hakkında çalışmalar oldu. Bu geometrilerin rastgele geometriler olmadığı, birbirlerini tamamlayan geometriler olduğu hatta sonsuzluğa gittiği çalışıldı. Bizim minberimiz en çok tercih edilen sert cevizden kündekari tekniği (geometri biçimli tahtaların birbirine geçmeli ve bağlama) ile bir ortaya getirildi. Ancak burada taklit kündekari üzere ibare var. Çakma ve kabartmalı, çakma ve yapıştırmalı bir de kafes işi kündekariyi bizim minberde neredeyse görüyoruz. Çift kanatlı bir kapısı var, bu kapının kenarlarında bir bordür dolaşıyor. Altıgen ve sekizgen birbirlerini tamamlayan yıldızlar var. Klasik olarak 13. yüzyılın tüm özelliklerini taşıyan, kenarındaki korkuluklar, aynalıklar, onura üzere minbere ilişkin kısımların tamamı 13. yüzyıla ilişkin klasik minber özelliğini taşımakta. Yazıların büyük bir kısmı Kuranı Kerim’den alınmış olduğunu biliyoruz. Gerek korkuluklar, gerek onura gerekse aynalık kısmı, üzerindeki geometriler klasik olarak devrinin özelliklerini yansıtmakta. Bu geometriler rastgele bir geometriler değil, periyodik olarak birbirlerini tekrar edenler var. Başlangıç ve bitişini birleştirdiğiniz vakit simetrik biçimde birleşen biçimler var. O açıdan kentin kıymetli ahşap işçiliğini gösteren bir nesne. 1200’lü yıllarda, 1700’lü yıllarda, 1800’lü yıllardaki sarsıntılardan kurtulmuş. Sarsıntıdan kurtulmuş, kubbenin çökmesinden neredeyse hiç ziyan görmemiş ve bu ortada üzerine yağmur, kar yağdığını da düşünürsek buna karşın çabucak hemen 9 yüzyıldır sapasağlam halde karşımıza çıkmakta” dedi.
Cami-i Kebir:
Kaynaklara nazaran Cami-i Kebir, Kayseri kent merkezinde olup Kapalıçarşı’nın yanında yer alıyor. Ulu Cami olarak bilinmekle bir arada değişik kaynaklarda Cami-i Kebir yahut Sultan Cami olarak da anılıyor. Cami 1135 yılında, Danişmend hükümdarı Melik Mehmet Gazi tarafından yaptırıldı. Caminin kuzeye açılan kapısının yanındaki kitabe ise bir tamirat kitabesi olarak biliniyor. Melik Mehmet Gazi’nin yeğenlerinden olan Yağıbasanoğlu, Muzaffereddin Mahmud tarafından 1206 yılında onartıldı. Kızı olan Atsuz Elti Hatun da Gülük Camii’ni birebir periyotta onarttı. Abidenin bugün taşıdığı tek kitabe olan tamir kitabesi, kuzey duvarın dış yüzüne, kapının yakınına konuldu. Tamirat kitabesinde ise “Bu cami, Kılıçaslan oğlu, büyük Sultan Keyhusrev zamanında -Allah onun yardımını yüceltsin- H.602/M.1206 yılında Yağıbasanoğlu, Muzaffereddin Mahmud tarafından onarılmıştır” tabirleri yer alıyor. Ulu Cami, 1716 yılında meydana gelen büyük sarsıntıdan ziyan görmüş, 5-6 yıl üzere bir müddet harap halde kullanılmadan kaldıktan sonra 1723 yılında Matbah-ı Amire Emini (Saray mutfak sorumlusu) Kayserili Hacı Halil Efendi tarafından onartıldı. Bu tamirde minarenin yıkılan külah kısmı da yenilenmiş, çöken kubbesi ve minareleri de onartıldı.
