Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İsrail’in Filistinlileri Gazze’de tutmamayı amaçladığını belirterek, “Filistin nüfusu Gazze’de kaldığı sürece ister Hamas formatında, ister diğer formatta her vakit için bir direniş hareketi üretecek. Neden direniş hareketi üretilecek? Zira işgal devam ediyor.” dedi.
Bakan Fidan, CNN Türk canlı yayınında gündeme ait soruları yanıtladı.
Fidan, ABD’nin S400 konusundaki yaklaşımına ait, ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Gayret Yasası (CAATSA) yaptırımları konusunun S400 sıkıntısından kaynaklı olduğunu ve bunu da içeren bir tahlil arayışı sürecinde olduklarını söyledi.
Bu mevzuda rastgele bir senaryonun bulunmadığını ve Türkiye’nin durumunun birebir olduğunu kaydeden Fidan, bu nedenle ABD’nin hukuku çerçeveyi değiştirmeye çalışarak sıkıntıya bir tahlil aradığını söz etti.
Fidan, ABD’nin PKK/YPG’ye takviyesini sonlandırıp sonlandırmayacağına ve Suriye siyasetine ait ise ABD’deki yeni idarenin Suriye dahil birçok belgeyi yine ele aldığını, incelediğini ve görüşlerini oluşturduğuna işaret ederek, bu etapta Türkiye’nin temel teşkil edecek konuları evvelce değerlendirip ona nazaran birtakım diplomatik adımlar attığını söyledi.
Terör örgütü PKK’nın fesih davetine uyması bekleniyor
Fidan, terör örgütü PKK’nın kendini feshetmesi gereken kongre tarihinin şimdi açıklanmamasıyla ilgili olarak fesih davetinin yapıldığını belirterek, bu davete uyulmasını beklediklerini söyledi.
Türkiye’nin devlet olarak hiçbir vakit kendi işini ve güvenliğini diğerinin hangi kararı alacağına ya da almayacağına bırakmadığını vurgulayan Fidan, istihbari ve askeri faaliyetlerin büyük hassasiyetle devam edeceğini bildirdi.
Fidan, terör örgütü PKK’nın geçmişte de fesih istikametinde talimat aldığını anımsatarak, “Bu talimatı uygularken birden teğe milletlerarası sistemden aldığı talimat ve telkin, örgüt yöneticisinden aldığı talimat ve telkinin önüne geçti metodik olarak. Tıpkı sefer bu sefer de olabilir mi? Olmaması için bir sebep yok.” tabirlerini kullandı.
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Ferhad Abdi Şahin ortasında 10 Mart’ta imzalanan mutabakatın ilerleyişine dair Fidan, Suriye hükümetinin çok yeni olduğuna işaret ederek, birtakım sıkıntıların süratli çözülmesinin beklenmesinin güç olduğunu söyledi.
Fidan, mutabakatın sürelendirildiği ve uzatıldığı sürece büyük risklerin ortaya çıkabileceğine dikkati çekerek, “Diğer taraftan örgütün her vakit için anlaşıyormuş üzere gözüküp, aslında anlaşmama, diplomasiyi ve müzakereleri kendi asıl ajandasını ilerletmenin öteki bir aracı olarak kullanma deneyimi, hafızası her vakit mevcut. Bu yaptığı bir şey.” diye konuştu.
Bakan Fidan, bu mevzuda Suriye idaresine çok dikkatli ve hassas olmalarını, titizlikle çalışmalarını tavsiye ettiklerini lisana getirdi.
Irak ile güvenlik sistemi toplantısı 13 Nisan’da düzenlenecek
Irak ile geçen yıl güvenlik sistemi kurulduğunu hatırlatan Fidan, “Bunun son toplantısını Antalya Diplomasi Forumu marjında, inşallah önümüzdeki pazar günü (13 Nisan) Antalya’da yapacağız. 5+5 formatında, burada yani içişleri, istihbarat, dışişleri, askerlerimiz, herkes bir ortaya gelip muhataplarımızla görüşüyoruz.” dedi.
Fidan, Irak’ın bilhassa Sincar’ın temizlenmesi konusunda bir hassasiyet göstermesi gerektiğini vurgulayarak, Bağdat hükümeti ile Irak Kürt Bölgesel İdaresi (IKBY) ortasında tartışmalı hudutlar bulunduğunu ve kimi bölgelere de federal hükümet tarafından müdahale edilmesi gerektiğini anlattı.
Fidan, İsrail ile Hamas ortasındaki ateşkesin uzatılamamasına ait de Hamas’ın sivil halkın çektiği zulüm nedeniyle bir an evvel ateşkesi arzuladığını ve kurumsal maksatlarını bir kenara bıraktığını belirterek, 2 milyon Filistinlinin bir an evvel minimum seviyede de olsa “yardımları alabilir” duruma gelmesi gerektiğini söyledi.
Bunun için Hamas’ın her türlü adımı attığını ve birçok hususa “evet” dediğini aktaran Fidan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Hamas’ın bu bahisteki çaresizliğini gördüğünü kaydetti.
“Filistin nüfusu Gazze’de her vakit direniş hareketi üretecek”
Fidan, İsrail’in emelinin Filistinlileri Gazze’de tutmamak olduğuna işaret ederek, “Çünkü Filistin nüfusu Gazze’de kaldığı sürece ister Hamas formatında, ister diğer formatta her vakit için bir direniş hareketi üretecek. Neden direniş hareketi üretilecek? Zira işgal devam ediyor. Direniş hareketinin olmaması için Filistinlilerin topyekun yaşadığı yerlerden sürülmeleri gerekiyor.” diye konuştu.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’yi “emlak” olarak görmesini, Filistinlilerin Gazze’den öteki ülkelere gidebileceğine ve Türkiye-İsrail bağlarına dair telaffuzlarını de pahalandıran Fidan, hiç kimsenin planının tek başına bir şey söz etmediğini belirterek, “Bizim İsrail’le olan olağanlaşma problemimizin kaidelerini biz ortaya koyduk; Filistin problemi bunun için kıymetli. Bu Amerika’nın çok fazla umurunda olmayan bir husus olabilir. Amerika sizinle de münasebet yürütür, İsrail’le de ilgi yürütür, Avrupa’yla da yürütür, onunla da yürütür. Ancak bu ülkeler birbiriyle konuşmayabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Fidan, bütün dünyanın tek başına çözemediği bir bahis varsa bunun daha büyük bir krizin habercisi olduğuna işaret ederek, ABD’nin de bunun anladığını lakin Gazzelilerin olmadığı bir planda sorunun çözülme bahtının bulunmadığını vurguladı.
Trump’ın Gazze planına bölgedeki ülkelerin karşılığını verdiğine değinen Fidan, bu bahsin milletlerarası sitemde varsayımın ötesinde kırılmalar yarattığını ve bunun devam edeceğini aktardı.
Fidan, Filistinlilerin kanının o toprağa düşmesinin meyvesini öbür yerde vereceğine işaret ederek, “Başka bir dünyaya uyanıyoruz. O insanların kanı, mübarek kanı o denli diğer bir gerçekliği besliyor ki, büyütüyor ki bu gerçeklikle kendisini ortaya çıkarttığı vakit bu kanın altında çok insan kalır.” dedi.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tahlilinde irade sürdükçe olumlu gelişmeler olacak
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlandırılması müzakerelerini pahalandıran Fidan, ateşkes davetinin çok bedelli olduğunu vurgulayarak, bu davetin ABD tarafından başta Ukrayna olmak üzere Avrupa tarafından da kabul edilen bir gerçekliğe dönüştürülmüş olmasının çok olumlu olduğunu lisana getirdi.
Fidan, ateşkes davetinin siyaset seviyesinde kabul edildiğini ve hayata geçirmede birtakım zorluklar bulunduğunu belirterek, bu bahiste irade devam ettikçe olumlu gelişmeler olacağını söz etti.
Hem Ukrayna hem Rusya’nın inanılmaz derecede savaş yorgunluğu içerisinde olduğunu kaydeden Fidan, her iki ülkenin yüksek adrenalin nedeniyle aşikâr kayıplarının ve yetersizliklerinin farkında olmadıklarını ve savaş durduğunda ne kadar büyük kayıplarla baş başa olduklarını göreceklerini söyledi.
Fidan, savaş ve toprak kazanımından fazla yaptırımlar üzerinden yürütülen müzakerelerin yeni bir boyut açabileceğine işaret ederek, bu noktadan sonra uzun periyotlu barışa ilerlenebileceğini fakat evvel ateşkese ulaşılması gerektiğini bildirdi.
Türkiye’nin sürece mümkün katkısından bahseden Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaklaşımına değinerek, “Her iki tarafın da mutabık kaldığı, Ukraynalıların ve Rusların mutabık kaldığı bir ateşkesin gözlemlenmesi için bize bir rol düşecekse biz burada rol oynarız fakat her iki taraf da mutabık kalmalı.” dedi.
Fidan, NATO ve Avrupa’nın güvenliğine ait de Avrupa güvenliğinin kendi bağımlılığını azaltmak için bir adım atma stratejisi geliştirdiğine işaret ederek, önceliği savunma sanayine verdiklerini ve bu alanda ABD’ye olan bağımlılıklarını azaltma tarafında irade ortaya koyduklarını söyledi.
Bakan Fidan, 3-4 Nisan’da düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısında, İngiltere ve ABD ile Avrupa Birliği dışında kalan ülkelerin Avrupa’nın oluşturduğu yeni savunma sanayi fonundan istifade edememeleri konusunda tenkitte bulunduklarını anlattı.
ABD’nin Rusya-Ukrayna konusunda barışı sağlamaya odaklanmasıyla İngiltere ve Fransa’nın bu mevzudaki boşluğu doldurmaya çalıştığını vurgulayarak, Trump’ın savaşı durdurarak Rusya ile mümkünse ilgileri ilerletmeyi ve fırsat alanlarını görmeyi istediğini belirtti.
Trump’ın gümrük tarifeleri
ABD Başkanı Trump’ın açıkladığı geniş kapsamlı yeni gümrük tarifelerini nasıl değerlendirdiklerinin sorulması üzerine Fidan, bunun dinamik fakat dünyanın hazır olmadığı bir süreç olduğunu, bu değişimin birçok ülke tarafından hissedildiğini söyledi.
Fidan, tarifeler konusunda ABD Başkanı Trump’ın “adım değişikliğine gidebileceğini” düşündüğünü lisana getirdi.
“(CHP Genel Başkanı Özel’in sözleri) Bu iktidar hırsıyla ne yaptığını bilmeyen bir zihnin ürünü”
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in partisinin 21. Harikulâde Kurultayı’nda yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve hükümete yönelik kelamlarına X toplumsal medya hesabından verdiği reaksiyon hakkındaki soruya ait Fidan, çok ağır tenkitlerin yapıldığını ve bunun bir sonu olduğunu belirtti.
Fidan, şunları kaydetti:
“Bazı şeyler var ki bu artık ağır formda çabamıza dokunuyor. Yani ‘mandacı’ demek. Ben bunu duyduğum vakit apansızın benim bu vatanın bağımsızlığı ve güvenliği için kendi ellerimle seçip, misyona gönderip bir daha geri dönmeyen çocuklar geldi aklıma. Ben bunu taşıyamam. Bu ülke yıllardır askeriyle, istihbaratçısıyla, polisiyle, siviliyle, örgütlerin içerisindeki elemanlarıyla kimsenin görmediği, bilmediği muazzam bir savaş veriyor, bu ülkeyi bağımsız tutmak için ayakta tutmak için. Bir ‘manda’ peşinde olsaydı Cumhurbaşkanımız, ne bu kadar ekonomi krizimiz olurdu, ne siyasi krizimiz olurdu. Her şey tıkır tıkır giderdi. Biz bağımsızlık peşinde olduğumuz için başımızı dik tuttuğumuz için bir grup meselelerle karşılaşıyoruz. Elhamdülillah üstesinden de geliyoruz, kendi kendimize bunları yürütüyoruz.”
ABD ile hürmet ve karşılıklı menfaate dayalı iki hükümran eşit ilgisi içinde olduklarını kaydeden Fidan, “Ama bunu duymak, bu nitekim ağır bir husus. Bu tenkidin ötesinde bu devletin tarihine ve bekasına yapılmış ve bugününe yapılmış bir hakarettir. Devlet olarak benim bunu taşımam mümkün değil. Bu ‘manda’ lafını tarihin çöplüğünden çıkartıp, tekrar bugüne taşımak öbür bir psikolojinin eseri.” sözlerini kullandı.
Bakan Fidan, “Bu iktidar hırsıyla ne yaptığını bilmeyen, rastgele bir kutsalı tanımayan bir zihnin eseri. Birtakım hususlar kullanılmaz, kimi tabirler kırmızı çizgidir. Bu ülkenin bir haysiyeti var, namusu var, gururu var. Siz bu ülkeyle bu biçimde konuşamazsınız.” değerlendirmesini yaptı.
“Siyasi dava olduğu propagandasını Avrupa etraflarında gidip anlattılar”
İstanbul Büyükşehir Belediyesine (İBB) yönelik yolsuzluk soruşturması kapsamında tutuklanan Ekrem İmamoğlu, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve protestolar hakkında yabancı meslektaşlarının kendisine “nasıl mesajlar” verdiğinin sorulması üzerine Fidan, her ülkeyle görüşmelerde gelişmelere dair karşılıklı sorular sorulmasının olağan olduğunu ve bu soruların telaştan kaynaklanmadığını söyledi.
“Bu mevzuların akabinde (Avrupa’dan) hiç izolasyon var mı?” sorusunu da yanıtlayan Fidan, “sol siyasetin olduğu muhakkak çevrelerdeki idareler üzerinde” baskı olduğunu belirterek, “Son 3-4 aydır CHP’nin bu yolsuzluk davasının aslında yolsuzluk davası olduğunu maskelemek için bunun bir siyasi dava olduğu propagandasına Avrupa etraflarında gidip anlattılar uzun uzun.” dedi.
Bunun savcılığın yürüttüğü bir dava olduğunu ve yargı sürecinin nasıl ilerleyeceği konusunda bir şey yapamayacağını kaydeden Fidan, memleketler arası denklemde yönetilemeyecek büyük bir ıstırap görmediğini lisana getirdi.
“ABD-İran görüşmeleri bir an evvel başlamalı”
Fidan, Türkiye’nin hem İran’la hem de ABD ile temas halinde olduğunu vurgulayarak, “Amerika’ya gitmeden evvel İran’la konuştum, döndükten sonra da tekrar konuştum. İki tarafın da beklentilerini, birbirinden olan beklentilerini birbirlerine aktardım açıkçası. Şu anda benim onlara tavsiyem, bilhassa Amerikalılara tavsiyem ve İranlılara tavsiyem rastgele bir gecikmeyi beklemeden mümkünse, mümkünse direkt yüzle bir an evvel görüşmelere başlanması.” formunda konuştu.
Türkiye’nin bölgede yeni bir savaşın baş göstermesini istemediğini bildiren Fidan, “Bölgemiz bunu kaldıracak durumda değil. İran üzerinde bir askeri operasyon yapılması, bölgedeki istikrarsızlığı artırmaktan öteki bir işe yaramaz.” dedi.
Fidan, İran ile ABD ortasında bir müzakere tabanının olduğunu düşündüğüne işaret ederek, “Taraflar bunu düzgün kullanırlarsa, güç kullanımına gerek kalmadan inşallah bu sorunun çözülebileceğine inanıyorum. Bizim için değerli olan tarafların medya üzerinden megafonla birbirlerine konuşmaları değil, karşı karşıya gelip konuşmaları. Onun için deklare edilen tarih, bunun için bir adım atılıyor olması, bizim vizyonumuz açısından, perspektifimiz açısından, bölgesel barış açısından kıymetlidir diye düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Trump’ın vergileri durdurmasına ait soruyu yanıtlayan Fidan, “Ürküterek insanları bir yere getirmeye çalışıyor, daha fazla berbata gitmeden. Kimi örneklerde bunun çalıştığını görmesi, her yerde çalışabileceğini düşünüyor. Sonra o adımı atıyor, bakıyor, çalışmıyor. Daha berbata gitmesin diye geri adım atılabiliyor. Yöneteceğiz bunu. Daima birlikte yöneteceğiz.” dedi.
Antalya Diplomasi Forumu
Fidan, bu yıl Antalya Diplomasi Forumu’nun dördüncüsünün düzenleneceğini hatırlatarak, forumun milletlerarası bir markaya dönüştüğünü söyledi.
“Büyük bir teveccüh var diplomasi forumumuza. Bu sene bilhassa diplomasinin tekrar hak ettiği yeri alıp, milletlerarası krizleri çözmede ve önlemede nasıl kullanabiliriz. Buna ait bir yüklü gündemle, 60’dan fazla panelimiz, oturumumuz olacak.” diyen Fidan, foruma devlet liderlerinin davetli olduğunu vurguladı.
Fidan, forumda düzenlenecek ikili görüşmelerin yanı sıra üçlü dörtlü görüşmelerinde yer alacağını belirterek, şunları kaydetti:
“???????Türkiye’nin, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde yürütülen diplomasisinin, vizyonunun bir kavramsallaştırılmasının, çerçeveye alınmasının ve bölge diplomasisine, bölge meselelerine katkısının da bir tezahürü olacak. Bu açıdan, olağanüstü değerli buluyorum. Yıl uzunluğu yaptığımız bütün gayretlerin, neye tekabül ettiğini, ortaklarımızla bir arada tartışıyor olacağız. Bundan sonra önümüzdeki yılda ne cinsten kasvetlere, ne cinsten yanıtlar verebiliriz, bunun arayışı içerisinde olacağız. Bir anlayış birliği olacak. Bir anlayış birliği beraberinde hareket birliğini getiriyor. Münasebetiyle bu tabanların oluşturulması, aşikâr bir çerçevede zihin birliği oluşturulması olağanüstü değerli.”
(Bitti)
Reklamdır
