(İZMİR) – İzmir Barosu Lideri Sefa Yılmaz ve Baro Yönetim Kurulu Üyesi Ceren Şen Tosun, Menemen T Tipi ve Kırıklar Yüksek Güvenlikli cezaevlerinde yaşanan “hak ihlallerine” ait açıklama yaptı. Yılmaz, “hak ihlallerinin inkar edilemeyeceğini” söyledi.
İzmir Barosu Avukat Nevzat Erdemir Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen basın toplantısında konuşan Baro Lideri Avukat Sefa Yılmaz, özellikle Kırıklar ve Menemen T Tipi Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine dikkati çekerek, “Özünde Kırıklar Cezaevi olarak görünse de son periyotta Menemen T tipi cezaevinde yaşanan haksızlıklar ve hak ihlallerinin varlığını artık kimsenin de inkar edebilecek bir durumda olmadığını düşünüyoruz” tabirlerini kullandı.
Cezaevlerinden sorumlu başsavcı vekili ve Menemen T Tipi Cezaevi savcısıyla birebir görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirten Yılmaz, Menemen T Tipi cezaevinde hak ihlalleri ve azap argümanlarına ait idari soruşturmayı başlatıldığının ilgililer tarafından kendilerine sözel olarak bildirildiğini söyledi.
Cezaevlerinde yaşanan fiziki kurallara da değinen Yılmaz, son 15 gün içinde Menemen T Tipi Cezaevi’ne beş-altı sefer gittiğini belirterek, şunları söyledi:
“Normalde 10 kişinin kalacağı koğuşlar 16 kişilik kapasiteye artırılmış, sekiz ranza var. 16 kişinin kalması gereken yerde de 35 kişi kalıyor. Beşerler üç vardiya uyuyup, dinleniyor. Yerlerde yataklar, yorganlar, gazeteler kartonlar var ve orada arkadaşlar, gençler bilhassa oralarda kalıyorlar ve sırayla yatıyorlar, dinleniyorlar. Bilhassa son gözaltılara maruz kalıp tutuklanan 17 kişi şu an Menemen T tipinde her biri başka koğuşta ve isimli suçlularla bir ortada bulunduruluyor. Hala koğuşlarda koğuşların ağabeyi ya da koğuşların ağaları var. Ona nazaran bir tertip oluşturulmuş cezaevlerinde. Ne yazık ki orada bulunan arkadaşların durumu hiç açıcı değil. Bu hak ihlalini yalnızca muhakkak alanlara erişim olarak düşünüyor, görüyor olabiliriz lakin bulundukları yer bile, bu muamele bile hak ihlalidir. Çok net.”
“Şiddet uygulanırken ‘siz teröristsiniz’, ‘devletin gücünü size göstereceğiz’ dediklerini biliyoruz”
CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının akabinde düzenlenen protestolar sonucu tutuklananlara yönelik şiddet savlarını da gündeme getiren Yılmaz, şiddetin siyasi saik ve buyrukla uygulanıp uygulanmadığının idari soruşturmayla ortaya çıkacağını söyledi. Yılmaz, şöyle devam etti:
Tutuklu öğrenciler cezaevinde imtihana girecek
Protestolarda tutuklanan üniversite öğrencilerinin imtihan süreçlerine ait bilgi veren İzmir Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Ceren Şen Tosun, “Menemen cezaevi yönetimiyle görüştük. Birebir vakitte gençlerin üniversiteleriyle de görüştük. Son görüşmemiz sonucunda tutukluluk halleri devam ettiği için cezaevinde imtihanlarına girecekler. Üniversite imtihan sorularını oraya gönderecek, yönetim tarafından uygun ortam sağlanacak. Şu anda tutuklu bulundukları yerde imtihanlarına girecekler” ifadelerini kullandı.
Baro Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Ceren Şen Tosun’un tarafından paylaşılan İzmir Barosu Cezaevi Komitesi’nce hazırlanan raporda, cezaevindeki temel hak ihlalleri detaylı halde sıralandı. Rapora nazaran, mahkumlar vadeli ve süresiz yayınlara erişemiyor. Cezaevi yönetimi tarafından altı çizili ya da işaretli kitaplar teslim edilmiyor. Posta ya da elden gelen kitaplar ise geciktiriliyor, birçok vakit el konuluyor. Tahliyesi gerçekleşen mahkumların kitaplarının cezaevi tarafından alınarak dışarı çıkarıldığı söz edildi. Yasal olarak haftada 10 saat uygulanması gereken sohbet hakkının pandemi sürecinde büsbütün kaldırıldığı, sonrasında ise yalnızca 4 saatle sınırlandığı belirtildi. Kültürel ve sportif faaliyetler de ya hiç yapılmıyor ya da fiziki şartlar nedeniyle engelleniyor. Atölye gereçleri çoğunlukla yasaklanırken, mahpuslar üst aramasında ayakkabılarını çıkarmaya zorlanıyor; bu durumun azap yasağına alışılmamış olduğu tabir edildi.
“Sağlık hakkı ve çift kelepçe dayatması”
Revir tabiplerinin sırf sevk için gördüğü, muayene yapmadığı ve hastane sevklerinin 8-9 ay üzere uzun mühletler sonrasına verildiği tespit edildi. A.Y. isimli mahkum, 7-8 sefer anestezi verilmesine karşın ameliyatının yapılmadığı bilgisi paylaşıldı. Hastane sevklerinde çift kelepçe dayatması yapılırken, buna itiraz eden mahpuslara fizikî şiddet uygulandığı belirtildi. G.T. isimli mahpusun “Çift kelepçeye hayır” sloganı attığı için yerde sürüklenerek ağzının kapatıldığı kaydedildi. Bu durumun daima hale geldiği, itiraz edenlerin sıhhat hakkından yoksun bırakıldığı söz edildi.
“Hijyen ve hayat koşulları”
Mahpusların kaldığı yaklaşık 8 metrekarelik odalarda günde 21 saat geçirdiği, paklık hizmetlerinin yetersiz olduğu, çamaşırların fiyat karşılığında yıkandığı ve paklık gereçlerinin verilmediği kaydedildi. İdari ünitelerin bulunduğu katların her gün temizlendiği, mahpusların olduğu alanların ise iki ayda bir yıkandığı belirtildi. Raporda, yemeklerin sıhhate ziyanlı halde hazırlandığı, daima birebir cins yemeklerin verildiği ve içme suyunun kirli olduğu vurgulandı. Kantin eserlerinin kalitesiz ve kıymetli olduğu da tespitler ortasında yer aldı. Ağırlaştırılmış müebbet cezası alan mahpusların atölye ve spor faaliyetlerine katılamadığı, havalandırma hakkının üç saatten iki saate düşürüldüğü, havalandırma alanlarının güneşi ağır formda çektiği ve çok sıcaklık nedeniyle kullanılamaz hale geldiği aktarıldı.
“Görüş ve irtibat engelleri”
Görüş hakkı; İdari Müşahede Konseyi’nin keyfi kararlarıyla sonlandırılıyor. Avukat ve aile görüşleri engellenirken, telefon görüşmeleri 10 dakika ile sınırlanıyor ve teknik arızalar nedeniyle bu görüşmelerin birçok sağlıklı gerçekleştirilemiyor. İmajlı görüş talepleri infaz hakimliği tarafından kabul edilse dahi cezaevi yönetimi tarafından reddediliyor. Fotokopi ve fotoğraflara el konulması, Anayasa Mahkemesi kararlarına karşın uygulanmayan erişim hakları da raporda yer aldı. Bilhassa içerik kontrolü dahi yapılmadan birçok gerece keyfi biçimde el konulduğu bildirildi.
“Açlık grevleri devam ediyor”
Kırıklar Cezaevi’nde birtakım mahkumların “süresiz açlık grevleri yaptığı” ileri sürüldü. Açlık grev münasebetleri ortasında “kuyu tipi hücrelerin kapatılması, sohbet hakkı, hasta mahpusların özgür bırakılması ve sürgün sevklerin durdurulması” üzere talepler yer aldı. Raporda, “modül tipi” hücrelerin fizikî ve ruhsal tesirlerine de dikkat çekildi. Güneş ışığı almayan, ses yalıtımı olmayan, tek pencereli, daima izleme altında tutulan hücrelerin mahkumları insanlık dışı şartlarda izole ettiği söz edildi.
“İnfazlar insan onuruna uygun yürütülmeli”
Raporun sonuç kısmında ise, “başta berbat muamele ve azap yasağı olmak üzere sıhhat, güvenlik, haberleşme, özel hayat ve tabir özgürlüğü alanlarında yaşanan tüm ihlallerin son bulması ve cezaevi yönetiminin müspet yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiği” kaydedildi.
