Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı, Özel Eğitim Kısmı, Otizm Spektrum Bozukluğu Eğitimi Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Şerife Yücesoy Özkan, “(Otizm) Bunun ilaçla terapiyle ya da alternatif bir yolla tek seferde geçmeyeceğini biliyor olmak lazım. Aslında bu ömür uzunluğu devam eden bir durum. En değerli konunun eğitim olduğunu bilmek ve otizmli çocukların tanılandıkları andan itibaren ömür uzunluğu eğitim ve takviyenin sürdürülmesi gerektiğini bilmek çok değerli.” dedi.
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Gelişimsel Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezince, otizme dair farkındalığı artırmak, bilgi paylaşımında bulunmak ve tahlil odaklı siyasetleri güçlendirmek ismine akademisyenlerin ve eğitimcilerin iştirakiyle Şehit Ömer Halisdemir Çok Maksatlı Salon’da 2. Ulusal Otizm Aksiyon Planı kapsamında “Tanıdan Müdahaleye Otizm” temasıyla 1. OGEM Otizm Sempozyumu düzenlendi.
Sempozyumda, “Olumlu Davranışsal Dayanak ile Otizmde Dönüşüm: Aileler ve Çocuklar için Uygulamalar” konusunda sunum yapan Prof. Dr. Şerife Yücesoy Özkan, sunumun akabinde AA muhabirine yaptığı açıklamada, otizmin nero gelişimsel bir bozukluk olduğunu ve toplumsal etkileşimi ve irtibatı olumsuz etkilediğini söyledi.
Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyetlerini sürdüren Ulusal Otizm Delil ve Uygulama Merkezi Çalışma Kümesi Üyesi de olan Özkan, toplumsal ahenk açısından meseleler yaşayan bireylerin eğitimlerle ömürlerini sürdürebileceğini aktardı.
Özkan, “Dünyadaki bilgiler ve son yıllarda yapılan çalışmalara nazaran 36 çocuktan birinin otizm tanısı aldığını gösteriyor. Bu hayli yüksek sayılar ve bunlar her geçen yıl da giderek artıyor.” diye konuştu.
“Aileler çok erken yaşta eğitime başlamalı”
Özkan, Türkiye’deki otizmli bireylere ait ise şunları lisana getirdi:
“Türkiye’de şimdi net istatistikler olmamakla birlikte elimizdeki şimdiki sayılarla yaklaşık 2 milyon otizmli bireyin olduğu kestirim ediliyor. 2 milyon otizmli bireyi sadece bu bireylerle sınırlamak gerçek değil. 4 kişilik bir aile düşündüğümüzde otizm 8-10 milyon kişiyi etkileyen bir durum. Bu sayılara nazaran, 0-18 yaş kümesindeki çocuk sayısı ise yaklaşık 700 bin civarında. Fakat eğitime baktığımızda sadece 400 bin civarında çocuğun eğitim aldığını hatta iş ömrüne girdiğimizde 100-200 üzere çok düşük oranda iş ömründe olduğunu görüyoruz bu bireylerin. Münasebetiyle bu bize şunu gösteriyor, eğitim çok öncelikli ve otizm aslında tek dermanı eğitim olan bir farklılık. Bu nedenle ailelerin çok erken yaşta eğitime başlaması, eğitim sırasında da ispata dayalı uygulamalar olarak nitelendiren araştırmalarla tesirli olduğu ortaya konmuş sistemleri kullanarak eğitim almaları çok değerli.”
Otizmli bireylerin kurumsal eğitim kurumlarından eğitim alarak istihdama katılmalarının çok kıymetli olduğunun altını çizen Özkan, “Burada topluma ne misyon düşüyor? Aslında eğitmenlere ve velilere çok misyonlar düşüyor. Şayet çocuklarımızın sınıflarında otizmli çocuklar varsa kesinlikle kapsayıcı olmak onların da eğitim hakkı olduğunu unutmamak ve mümkün olduğunca destekleyici bir tavır sergilemek çok değerli.” tabirlerini kullandı.
“Otizm ömür uzunluğu devam eden bir durum”
Otizmin hayat uzunluğu süren bir farklılık olduğunu vurgulayan Özkan, şöyle devam etti:
“Bunun ilaçla, terapiyle ya da alternatif bir yolla tek seferde geçmeyeceğini biliyor olmak lazım. Aslında bu hayat uzunluğu devam eden bir durum. En değerli konunun eğitim olduğunu bilmek ve otizmli çocukların tanılandıkları andan itibaren hayat uzunluğu eğitim ve dayanağın sürdürülmesi gerektiğini bilmek çok değerli. Sorun davranış olarak nitelendirilen pek çok davranışın aslında hislerin tabiri, irtibat kurma yolu olduğunu unutmadan bunları olduğu üzere kabul etmek ve bu doğrultuda tedbirler almak değerli. Kapsayıcı olmak kıymetli. Biz toplumda bireyler olarak otizmli bireyleri evvel kabul etmeliyiz daha sonra toplumsal hayatın içinde onları görmeye çalışmalıyız.”
“Dünya bu tarafta eğitime kıymet veriyor”
Son 10 yılda otizmli bireylerin eğitiminde ispata dayalı eğitsel uygulamaların ehemmiyet kazandığını anlatan Özkan, “En son yayınlanan bir rapor var Amerika Birleşik Devletleri’nde bir araştırma kümesi var. Orada otizmli bireyler için çocuklar ve gençler için delile dayalı uygulamaların neler olduğuna yönelik bir rapor yayınlandı. Ben de bu araştırma grubundayım. Gidip Amerika’da bu takımla birlikte çalıştım. Bu cins çalışmalar hala devam ediyor. O raporlarda ispata dayalı olduğu tabir edilen eğitim uygulamalarından yararlanmak çok değerli. Dünya bu istikamette eğitime değer veriyor.” diye konuştu.
Türkiye’de de ispata dayalı uygulamalarla ilgili çalışmaların çok fazla olduğunu söyleyen Özkan, şunları kaydetti:
“Özellikle eğitim ve araştırmacılarımız bu hususta çok yeterli. Dünya seviyesinde literatüre çalışmalar kazandırıyoruz, araştırmalar yapıyoruz. Çok nitelikli mecmualarda çalışmalar hala devam ediyor. Eğitim uygulamaları çeşitleniyor. Bunun yanı sıra çeşitli terapi uygulamaları da gündemde.”
Tüm bu eğitim çalışmaları sonrası dünyada ve Türkiye’de muvaffakiyet öyküleri yazan otizmli bireylerin olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Özkan, “Tüm dünya aslında şunda hemfikir, otizmin en kıymetli tedavisi eğitim. Münasebetiyle tek bir ilaçla ya da tek bir diyetle ortadan kalkması mümkün değil. Bu nedenle verilebilecek en değerli ileti ‘eğitim koşul.'” değerlendirmesinde bulundu.
