– Tatar : “Kapılar konusunda maalesef Rum tarafından rastgele bir açılım yok”
LEFKOŞA – KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Hristodulidis ile gerçekleştirdiği görüşmenin akabinde yaptığı basın açıklamasında, “Kapılar konusunda maalesef Rum tarafından rastgele bir açılım yok. Her ne kadar da Cenevre’de 4 kapıdan bahsetmiş olsalar da yeniden bizim Haspolat Kapısı ve Akıncılar Kapısı olarak önerdiğimiz kapılara karşılık kendilerinin Kiracıköy’den Eğlence’ye direkt koridor yani transit geçiş yapmak suretiyle güneyden güneye geçmelerini sağlayacak bir açılım istiyorlar” dedi.
KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Hristodulidis, Cenevre’deki gayri resmi 5+1 toplantı sonrası bugün bir ortaya geldi. İki önderin BM karargahının bulunduğu orta bölgedeki saat 09.17’de başlayan görüşmesi sona erdi. Saat 11.00 sıralarında tamamlanan görüşme 1.5 saat sürdü. Görüşmede Cumhurbaşkanı Tatar’a KKTC Cumhurbaşkanlığı Özel Temsilcisi Güneş Onar, Hristodulidis’e ise Rum müzakereci Menelaos Menelau eşlik etti. Orta bölgedeki Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisinin ofis binasında yapılan görüşmenin akabinde başkanlar bölgeden ayrıldı.
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, daha sonra Cumhurbaşkanlığında basın açıklaması yaptı. Cenevre’de genişletilmiş gayri resmi toplantıda ele alınan bahisler ve 6 başlığın görüşülmesi için bir istişarede bulunulduğunu kaydeden Tatar, BM Genel Sekreteri’nin bu hususların uygulanabilmesi için Maria Angela Holguin Cuellar’ı ferdî temsilci olarak atayacağını tabir ettiğini lisana getirerek, “Biz Türk tarafı olarak Türkiye ile istişare ettikten sonra buna onay verdik. Anladığım kadarıyla Güney Kıbrıs da Holguin’in tekrar ferdî temsilci olarak atanmasına onay vermiştir” dedi. Cenevre’deki toplantıda Holguin’in artık iki taraf ortasında ortak taban var mı yok mu arayışı içerisinde olmadığını kaydeden Tatar, “Ancak bu 6 başlığın uygulanması noktasında bizlere yardımcı olacaktır. O anlayışta bu vazife kendisine bildirim edilecektir. Onun atanmasını da yakın bir vakitte bekliyoruz” tabirlerini kullandı.
“Dün EOKA’nın kuruluşunun 70. yıl periyodunda yapılan çığırtkanlıkları ve yapılan açıklamaları Türk tarafı olarak kınamakta olduğumuzu, zira yapılan açıklamalarda resmi ağızlardan da EOKA’nın 70 yıl evvel çıktığı yolda maksadın Kıbrıs’ın Yunanistan’la birleştirilmesi olduğunu ve bu müzelerin devam etmekte olduğunu çeşitli farklı etkinliklerle, merasimlerle bu ağızdan söz etmişlerdir. Ben de bunun samimiyetini sorguladım” diyen Tatar, açıklamasını şu formda sürdürdü:
“Biz her vakit komşuluk münasebetleriyle iki tarafın, iki halkın yan yana yaşayabilmesi için güzel niyetimizi ortaya koyuyoruz. Kıbrıs Türk halkı kendi onurlu ömrünü sürdürebilmek için bu adada federasyon temelinde bütün uğraşların, bütün uğraşların boşa çıktığı için artık yeni bir anlayışta, yeni bir siyasette iki tarafın iş birliğiyle kesin tahlile kadar her iki halkın da yararını alabilecek hem Kıbrıs Türk halkının hem Kıbrıs Türk halkının bir kadro kıymetli projede birlikte imza atabileceğimizi tekrar söz ettim. Karşı tarafın öz itibariyle durumu kendi egemenlikleri, kendi otoriteleri ve Kıbrıs Türk halkının da bütün bunlara biat etmesi istikametinde bir yaklaşım içerisindedirler. Zira kendilerine nazaran Kıbrıs Cumhuriyeti tanınmış cumhuriyet, otorite onlar, egemenlik onlarda. Biz de onlara doğal bir halk olarak, evet bir kadro açılımlar yapabilirler, lakin öz itibariyle bizim egemenliğimizi tanımadıklarını söz ediyorlar.”
Ara bölgede Avrupa Birliği finansmanı ile kurulacak olan solar güç sistemini örnek veren Tatar, güneş gücünden üretilebilecek bir sistemin her iki tarafın da alışılmış ki yararına olacağını lakin orada üretilen elektriğin Güney Kıbrıs’a verileceğini ve enterkonnekte sistem olduğu için KKTC hissesinin yüzde 35-40 olabileceğini ve bunun da Güney Kıbrıs’ın Kıbtek Yönetimi’ne kendisi vereceğini söz etti. Tatar, “Halbuki ne diyoruz? Kıbrıs’ta madem ki iki eşit taraf vardır, iki eşit halk vardır, iki başka yapı vardır. Yani üretilecek olan oradaki elektriğin gücün yüzde şu kadarını Güney Kıbrıs’a alacak, şu kadarını direkt biz kendi sistemimize alacağız. Bundan daha olağan ne olabilir? Ancak ısrarla Güney Kıbrıs’a verilecek, Güney Kıbrıs’tan sizin hissenizi biz vereceğiz. İşte anlayış bu. Münasebetiyle bu mevzuda da bir defa daha orta bölgede kurulacak olan sistemin, evet çok güzel olabileceğini, bizlerin de buna dayanak olabileceğimizi lakin gerçekleşmesi için mutlak suretle bizim kendi hissemizi direkt bizim Kıbrıs’a aktarmamız gerektiğini orada bugün sabah tekrar söz ettik” dedi.
“Teknik komitelerde gençlerimizle çalışması için onlara imkan tanınacak”
Teknik komitelerin, gençlik komitesinin kurulması konusunun da görüşüldüğünü söz eden KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, “Zaten Cenevre’de bir muahedeye varmıştık. 15 Nisan’a kadar 12 isim vereceğiz. Bu 12 isim bizlerin hem bayanlar hem erkekler, 6-6 halinde 15 Nisan’a kadar isimleri vereceğiz ve teknik komitelerde gençlerimizle çalışması için onlara imkan tanınacak. Öbür bir husus iklim değişikliği çerçevesinde gerek çevresel tesirleri gerek çeşitli farklı madenlerle ilgili olarak bilhassa Lefke bölgesinde ne üzere iş bilgileri yapabilir, bu hususlarda var olan kendi şu andaki etraf komitemizin toplanması için takviyelerimizi sürdüreceğiz” açıklamasını yaptı.
“Kapılar konusunda maalesef Rum tarafından rastgele bir açılım yok”
Diğer bir hususun kapılar konusu olduğunu kelamlarına ekleyen KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, “Kapılar konusunda maalesef Rum tarafından rastgele bir açılım yok. Her ne kadar da Cenevre’de 4 kapıdan bahsetmiş olsalar da yeniden bizim Haspolat Kapısı ve Akıncılar Kapısı olarak önerdiğimiz kapılara karşılık kendilerinin Kiracıköy’den Eğlence’ye direkt koridor yani transit geçiş yapmak suretiyle güneyden güneye geçmelerini sağlayacak bir açılım istiyorlar. Bizim de bunu çeşitli farklı münasebetlerle yapamayacağımızı yeniden bunu söyledik ve kendilerinden daha orjinal fikirlerle bize alternatif geçiş kapılarının önermelerini tabir ettim. Ancak söylediğim Metehan’daki trafik ve yoğunluk her iki tarafa şu anda kasvete neden oluyor. Sayılara baktığımızda 2024 yılında 8 milyon toplam geçişin yüzde 65’i Metehan kapısında ve Metehan kapısından en az Türkler kadar Rumların da geçtiği bir husus. Münasebetiyle Haspolat’ta bir kapının açılması yahut Akıncılar’da yahut her ikisinin de hem Kıbrıslı Türklere hem Kıbrıslı Rumlara fayda sağlayacağını tekrar orada tabir ettim ve kendisine bu hususlarda anlayış göstermesini rica ettim” dedi.
“Ayın 24’ünden evvel buluşmamız olabilir”
Tatar, görüşmede mayınlar konusunun da gündem olduğunu belirterek, açıklamasını şu halde sürdürdü:
“Yıllardan beridir mayınlar konusunda birtakım çalışmalar var. Zira gerek orta bölgede olsun gerek farklı noktalarda mayınların ve bunun tehlikesinin devam etmekte olduğunu, hasebiyle her iki temsilcimizin görüşmek suretiyle her iki tarafın otoritelerinin iş birliğiyle, BM’nin de takviyesiyle mayınlardan bu bölgelerin temizlenmesi için çalışmaların sürdürmesi gerektiğini söz ettik. Bu hususta da bir anlayış birliğine sanıyorum ki ulaşmış bulunmaktayız. Ayın 24’ünden evvel buluşmamız olabilir. Bizim elbette emelimiz, niyetimiz her iki tarafın iş birliğiyle çeşitli farklı projelerde her iki halkın faydasına olabilecek birtakım açılımların yapılabilmesi. Sizlere anlatmaya çalıştığım Cenevre’de teyit edilen 6 farklı başlık.”
Elektriğin Kıbrıs’tan Türkiye üzerinden Avrupa Birliği’ne bağlanması konusunun Cenevre’de teyit edilmediği için gündeme gelmediğini kaydeden Tatar, “Bu 6 mevzu Cenevre’de her iki tarafın birlikte onayladığı bahislerdir. Önümüzdeki süreçte Holguin’in şahsî temsilci olarak atanmasıyla ve misyona başlamasıyla bu mevzularda biraz da onun ısrarıyla birtakım önemli açılımlar inşallah yapılabilecektir diye değerlendiriyorum. Ben orada durumum söz ettiğim üzere yapan, olumlu ve hakikaten mantıklı tekliflerle her iki tarafın yararına ve faydasına olabilecek birtakım açılımların yapılabilmesi için diyalogdan, irtibattan ve temastan yana olduğumu, aslında burada son 4.5 buçuk yıldır her iki tarafın teknik komitelerin iş birliğiyle çeşitli farklı mevzularda iş birliklerinin yapıldığını, kriminal hususlarda da oldukça temasımızın olduğunu, burada ilgili teknik komitenin başındaki avukat arkadaşımızın sürekli olarak Güney Kıbrıs’ta irtibat halinde olduğunu tabir ettim” halinde konuştu. Vatandaşlar ortasındaki ayrımın yapılmasının hiç gerçek olmadığını kaydeden Tatar, açıklamasını şu halde tamamladı:
“Özellikle burada doğmuş olan Türkiye kökenli insanların ki buranın vatandaşları ve burada doğmuşturlar, Kuzey Kıbrıs’ın Türk Cumhuriyeti vatandaşları ortasında ayrım yaparak onların güneye geçmesini yahut birtakım haklardan yaralanabilmelerine yönelik duruşumuzu asla kabul etmeyeceğimizi, bütün bunların Avrupa Birliği bedellerine karşıt olduğunu yeniden çeşitli farklı bahisleri bu 6 noktanın dışında oradaki görüşme de lisana getirdim. Yapan ve kendisinin de mantıklı yaklaşımıyla sonuncu bir tahlil bulunana kadar her iki halkın yararına faydasına olabilecek, Kıbrıs’ta iki tarafın iş birliğini daha da fazla cesaretlendirecek, tahminen artık değil lakin yarın yahut ilerideki bir tarihte kesin çözme bir ortak yer oluştuğu takdirde bütün bu yapılacak olanların daha güçlü bir yer oluşturabileceğini kendisine tabir ettim. 24 Nisan öncesinde yeniden tekrar buluşma niyetinde olduğumu söz ederek toplantıdan ayrıldık.”
