(TBMM) – TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu’nda yapay zeka ve hukuk ilgisi tartışıldı. Adalet Bakanlığı’nın sunumunun akabinde kelam alan CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, ” Türkiye‘deki en kıymetli sorun yapay zekanın kullanılması değil, kullanılmaması. Keşke yargıçlar kimi kararları alırken yapay zekaya bir sorsalar. Yapay zekaya ‘İstanbul’da bin 803 eksper ortasında 24 belgenin daima birebir bireye denk gelme mümkünlüğü nedir’ diye sorulduğunda ‘bir insanın kuantum fiziği ile duvarın içinden geçmesi ile 24 evrakın tıpkı bireye denk gelme mümkünlüğü aynıdır’ diyor” tabirlerini kullandı.
TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu, AK Parti Eskişehir Milletvekili Fatih Dönmez başkanlığında toplandı. Komisyonda; Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül, Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Gazi Güçlütürk ve Avukat Dr. Ali Göksu sunum yaptı.
Komisyon toplantısının açılışında konuşan Komisyon Başkanı Dönmez, komisyonun 3 aylık mühletinin 12 Nisan’da dolacağını belirterek bir aylık uzatma talep edilmesi kararlaştırıldı.
“Yapay zekanın adalet sisteminde kullanılması sürat ve verimlilik açısından oldukça önemlidir”
Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül, “Yapay zekanın adalet sisteminde kullanılması sürat ve verimlilik açısından hayli kıymetlidir. Tutarlılık ve öngörüde misal davadaki emsal davaları tahlil ederek vatandaşımızın türel öngörülebilirliğini geliştirmektedir. Öte yandan yapay zekanın bize sunduğu büyük data de değerli bir sonuçtur. Bu çerçevede 2020 yılı prestijiyle Büyük Data ve Yapay Zeka Uygulamaları Şubesi kurulmuştur. Şubemiz tüm projelerini kendi öz kaynakları ile geliştirmektedir. Ayda 3 milyon evrak bu sistemler üzerinden işlenmektedir” dedi.
Gül, Adalet Bakanlığı’nda yapay zeka kullanım alanlarının; karar dayanak sistemi, isimli süreçlerin otomasyonu ve dijitalleşmesi, metin tahlili ve içtihat araştırması, yapay zeka tabanlı vatandaş hizmetleri, isimli bilişim ve kabahat tahlili olduğunu tabir etti. Gül, “Hakim ve savcılarımızın işini azaltmak için bilhassa binlerce sayfalık belgelerin değerli kısımlarının belirlenmesi ve evvelki davalardaki karar eğilimlerinin gösterilmesi yargılama sürecini kolaylaştırmaktadır. Yapay zeka ile mahkeme kararlarının daha şeffaf ve anlaşılır olması da sağlanmaktadır. Geliştirdiğimiz bütün sistemler hakimin yerini almak değil işini kolaylaştırmak üzerinedir. Karar verme yetkisi tekrar yargıçta olacaktır. Bir makinanın karar vermesi düşünülemez. Bölgesel hata tahlili yapan bir sistem geliştirmeyi hedefliyoruz bu halde kabahatlerin evvelce önlenmesi de mümkün olabilecektir” tabirlerine yer verdi.
Yargıda yapay zeka kullanımına ait projeleri tanıtan Gül, “CBS Örgüt Kestirim Projesine nazaran; yapay zeka modelimiz örgüt bilgilerini sistemdeki kayıtlı terör örgütü bilgileriyle otomatik olarak eşleştirerek insan kaynaklı kusurları ve eksik data girişini engellemektedir. Proje, isimli istatistik bilgilerinin ve denetçi kuruluşların talep ettiği raporların doğruluğunu kıymetli ölçüde arttırarak yargı sistemimizin data idare kalitesini yükseltmektedir” dedi.
“Sorun yapay zekanın kullanılması değil, kullanılmaması”
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer şunları söyledi:
” Türkiye
Başka bir örnek; meşhur bir eksper tartışması var. Yapay zekaya sormuşlar; ‘İstanbul’da bin 803 uzman ortasında 24 evrakın daima tıpkı bireye denk gelme mümkünlüğü nedir’ diye. Cevap şöyle; 24 evrakın tamamının bin 803 uzmana denk gelme mümkünlüğü neredeyse imkansız denilebilecek küçük bir mümkünlük. Bu olasıkla ilgili birkaç örnek de veriyor. Bir insanın kuantum fiziği ile duvarın içinden geçmesi ile 24 evrakın tıpkı bireye denk gelme mümkünlüğü aynıdır’ diyor. ‘Evrendeki tüm atomların rastgele bir noktada toplanma mümkünlüğü ile 24 evrakın tıpkı bireye denk gelme mümkünlüğü aynı’. Yani şunu demek istiyorum, çalışmalarınız çok değerli fakat bu çalışmaların birebir vakitte bizlerin hayatına tesiri noktasında bunları kullananların vicdan, hukuk ismine değerlendirmesi lazım.”
“Yapay zeka hangi hukuku baz alacak?”
İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş ise, ” Türkiye‘deki yargı sistemi ile ilgili herkesin objektif ve bağımsız olması tarafında önemli tasaları var. Son yıllarda alınan kararlara baktığımızda kimi çıkıyor ‘AYM kapatılsın’ diyor, kimisi anayasayı kimisi Yargıtay kararını kabul etmiyor. Türkiye’de terörist olarak ilan edilmiş, idama mahkum edilmiş terörist başını Meclis’e çağıranlar var. Yapay zeka eğitilecek bir şey, beş yıl üzere bir maksattan kelam ediyorsunuz. Bu süreçte hangi kanunu bu yapay zeka baz alacak, hangi anayasayı, hangi siyasi figürün telaffuzlarını baz alacak” tabirlerini kullandı.
“Bu tüzüğü direkt alıp getirmek bizim sıkıntılarımızı çözmüyor”
Sunum yapan Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Gazi Güçlütürk yapay zekanın hukukta kullanımı için yasal düzenlemeye ait, “Hiçbir yeni teknoloji hukuk sisteminden bağımsız yürümez. Yapay zekanın mevcut hukuk sitemindeki düzenlemelerden ari olmadığını bilmemiz gerekiyor. Teknolojik regülasyonda yasal düzenleme için ortada tahlil gerektiren bir durum olup olmadığına bakmamız lazım. AB düzenleme yaptı diye yapmak gerçek değil. Problemler kalıcı olmayabilir bunun da tespit edilmesi lazım. Bir düzenleme yapılacaksa burada Türkiye’nin geri kaldığı alanların da belirlenmesi gerekiyor. AB yapay zeka tüzüğünde telif haklarına ait bir düzenleme yok bu bir piyasa düzenlemesi. Genel çerçevede bir yapay zeka düzenlemesi değil. Bu tüzüğü direkt alıp getirmek bizim meselelerimizi çözmüyor” dedi.
Yapay zekaya ait bir bakanlığın şu anki basamakta kurulmaması gerektiğini belirten Güçlütürk, yapay zeka bakanlık kurup öteki kurumlarla entegre edebileceğiniz bir şey değil. Burada süzenleyici bir otorite kurulmalı. Bakanlık bir güç istikrarı ile gelebilir bu da sorun çözmekten fazla sorun yaratabilir” dedi.
“Vergi ve rekabet hukukunda yapay zeka yüzde yüz başarılı olur”
Hukuk teknolojisi şirketinden Avukat Dr. Ali Göksu ise, “Yapay zeka en büyük heyecanı hukukta yarattı zira insanlık hakikati bulma peşinde yapay zeka ile buna yaklaştığını düşünmekte. İnsanların yerine geçecek, yaptığımız çalışmalar bunu gösteriyor. Yeni bir Dünya var bununla yüzleşmemiz gerekiyor. Personellik alacaklarını çok rahatlıkla yapay zeka yapabilir durumda. Çok üzücü bir işsizlik üretecek buna yönelik hazırlıklar yapılması gerekiyor. Bilhassa vergi ve rekabet hukukunda yapay zekayla yüzde yüze yakın bir muvaffakiyet elde edebilir. Dünyadaki avukatlık şirketlerinin en büyükleri küçülmeye gidiyor. Bilhassa mali danışmanlık ve avukatlık önümüzdeki 10 yılda yüzde 90 azalacak. Biz 357 alanada yapay zekayı kullanıyoruz” dedi.
‘Deepfake’in farklı ülkelerde kullanımına dikkat çeken Göksu’ya ek olarak CHP’li Çakırözer, “Uzaklara gitmenize gerek yok. Bu ülkede Cumhurbaşkanlığı kampanyası sırasında bile kullanıldı ve hiçbir Adalet Bakanı soruşturma açmadı” dedi.
