Uzmanlar, 27 Kasım’da yürürlüğe giren ateşkes muahedesine yönelik ihlallerini sürdüren İsrail‘e karşı Lübnan idaresinin diplomasiden öteki kartı olmadığını lakin bu sonuç vermezse “direnişin de bir seçenek” olabileceğini belirtiyor.

Lübnan’la varılan ateşkes mutabakatının yürürlüğe girdiği 27 Kasım 2024’ten sonra ülkenin güneyine sık sık taarruzlar düzenleyen İsrail ordusu, 28 Mart-1 Nisan tarihlerinde birinci defa başşehir Beyrut’un güney bölgesini de bombaladı.

Ateşkesin yürürlüğe girmesinin akabinde geçen 4 aylık mühlet zarfında düzenlediği hücumlarla Lübnan’da yüzlerce kişinin ölmesine ve yaralanmasına yol açan İsrail ordusu, güneydeki kimi noktalarda işgalini sürdürerek Lübnanlıların meskenlerine dönmesini engelliyor.

İsrail ordusu, Lübnan’a yönelik akınlarında “Hizbullah ögelerinin gaye alındığını” öne sürüyor.

Hizbullah ise ateşkes ihlallerini durdurma sorumluluğunun devlette olduğunu belirtiyor.

Lübnan Savunma Bakanı Michel Menassa, ateşkes mutabakatının garantörü ülkelerden İsrail’in akınlarını durdurması talebinde bulundu.

Batı ülkeleri ise Lübnan’dan ateşkes mutabakatına bağlı kalarak güneyden İsrail’e roket atışlarını tedbire ve Hizbullah’ın silahlarına el koyma üzere adımları atmasını talep ediyor.

“Diplomasi Lübnan’ı korumakta yetersiz kalıyor”

AA’ya konuşan Lübnanlı uzmanlar, İsrail’in ateşkes mutabakatına karşın sürdürdüğü akın ve ihlallerine karşı diplomasinin sonuç vermemesi durumunda “direnişin de bir seçenek” olabileceğini belirtti.

“Sefir eş-Şimal” gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Gassan Rifi, “Lübnan, ateşkese karşın akınlarını sürdüren İsrail’e karşı diplomasiye başvuruyor lakin diplomasi de Lübnan’ı korumakta yetersiz kalıyor.” dedi.

Lübnan’ın tek taraflı olarak ateşkes mutabakatına bağlı kaldığını söyleyen Rifi, “İsrail ise Lübnan’a yönelik karadan, havadan ve denizden ihlallerine devam ediyor.” diye konuştu.

Lübnan’ın sahip olduğu tek gücün “direniş” olduğunu lakin onun da içerden birilerinin eliyle alınmaya çalışıldığını lisana getiren Rifi, verdiği büyük kayıplara karşın Hizbullah’ın hala İsrail’e karşı koyabilecek “tek güç” olduğunu savundu.

Hizbullah’ın ateşkes muahedesine bağlı kaldığını ve Lübnan’ın güneyinden İsrail’e fırlatılan roketlerle ilgisi olmadığını açıkladığını söyleyen Rifi, Hizbullah’ın böylelikle Lübnan devletine, diplomasiyle kendini müdafaa fırsatı tanıdığını lakin diplomasinin şu ana kadar rastgele bir sonuç vermediğini tabir etti.

Hizbullah’ın ateşkes mutabakatına bağlı kalmaya devam ettiğini ve açıklamalarında “sabrın da sonları olduğunun” altını çizdiğini aktaran Rifi, şunları söyledi:

“İsrail’in ülkeye yönelik atakları sürdürmesi durumunda Hizbullah dışında lokal direniş kümeleri da oluşabilir. Zira Lübnan’ın güneyindeki halk, tıpkı 1990’lı yıllarda olduğu üzere topraklarında İsrail’in işgalci olarak kalmasını kabul etmeyecektir.”

“Lübnan’ın başvurabileceği birkaç kart var; UCM ve direniş de bunlar arasında”

Lübnanlı siyaset uzmanı Vail Necm, ateşkesin yürürlüğe girdiği 27 Kasım’dan beri İsrail’in ihlallerini sürdürdüğüne işaret ederek, bu ihlallere karşı Lübnan’ın başvurabileceği birkaç kart olduğunu söz etti.

“İsrail’in ihlallerine karşı Lübnan’ın başvurabileceği birkaç kart var; Milletlerarası Ceza Mahkemesi (UCM) ve direniş de bunlar ortasında yer alıyor. Lübnan, İsrail’in işgalini reddederek UCM’ye başvurabilir.” diyen Necm, Lübnan hükümetinin İsrail’in ihlallerine karşı Arap ve memleketler arası dayanağı de toplayabileceğini belirtti.

Necm, İsrail’in işgaline ve ihlallerine karşı direnişin “saklı bir seçenek” olarak elde tutulduğunu tabir etti.

“Lübnan, son savaşta kartlarının birçoklarını kaybetti”

Siyaset uzmanı Yusuf Diyab ise “Lübnan’ın önünde halihazırda diplomasi dışında bir seçenek yok. Lübnan, son savaşta kartlarının birçoklarını kaybetti ve bundan sonra askeri tehditte bulunacak gücü yok.” değerlendirmesinde bulundu.

Lübnan’ın İsrail üzerinde baskı kurmaları için Arap ülkeleri ile bölgesel ve milletlerarası dostlarına başvurabileceğini lisana getiren Diyab, Lübnan’ın İsrail’in ihlallerinden yahut yeni bir savaşa sürüklenmekten kurtulmak için diplomasi kartını kullanabileceğini söz etti.

“Hizbullah’ın Lübnan’ı sürüklediği son savaşın ülkeye çok şey kaybettirdiğini” söyleyen Diyab, Lübnan’ın son savaşta siyasi, güvenlik ve diplomatik dokunulmazlığını kaybettiğini belirtti.

Lübnan’ın halihazırda bölgesel ve milletlerarası dostlarına güvendiğine dikkati çeken Diyab, ülkenin önünde diplomasiden öbür seçenek kalmadığı için Cumhurbaşkanı Joseph Avn ve Başbakan Nevvaf Selam’ın da daima bölgesel ve memleketler arası dostlara olan itimada vurgu yaptığını aktardı.

Diyab, “Hizbullah’ın silahlarına el konulması tarafında hükümetin bir karar alması talebiyle Lübnan’ın üzerinde baskılar kuruluyor. İsrail’in güneydeki noktalardan çekilmesi için Lübnan’dan ayrıyeten güvenlik ve askeri komitelerin oluşturulması talep ediliyor.” dedi.

Lübnan’a ekonomik yardım yahut İsrail üzerinde baskı kurma karşılığında kimi kurallar öne sürüldüğüne dikkati çeken Diyab, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Lübnan ile İsrail ortasında komitelerin oluşturulması halinde istenmeyen birtakım sonuçlar doğabilir. Bu süreç, milletlerarası baskılar altında İsrail’in Hizbullah’a karşı operasyonlarını sonuna kadar sürdürmeye kadar uzayabilir.”

Dolayısıyla Lübnan’ın, İsrail’in ihlalleri karşısında pek fazla seçeneği olmadığını savunan Diyab, İsrail’in Lübnan’a ataklarını engellemesi için dost ülkelerin işbirliğiyle memleketler arası diplomatik çalışmalara ağırlaşması gerektiğini söz etti.