Uzmanlara nazaran, Somali‘de, 15 yılı aşkın müddettir faaliyet gösteren Eş-Şebab terör örgütüyle çaba yalnızca askeri değil toplumsal boyutları da kapsayan uzun vadeli bir stratejiyle devam etmeli.
Örgüt, yalnızca Somali‘de değil, komşu ülkelerde de ataklar düzenleyerek her yıl birçok can kaybına neden oluyor.
Terör örgütü Eş-Şebab, 15 yılı aşkın müddettir Somali halkı üzerinde ideolojik, kültürel ve toplumsal tesirlerini sürdüren bir yapı olarak varlığını devam ettiriyor.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Pir Mahmud’un 2022’de yine misyona gelmesinin akabinde hükümet, güvenlik alanında değerli adımlar attı ve birtakım bölgelerde örgüte karşı kayda kıymet muvaffakiyetler elde edildi.
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) dış siyaset araştırmacıları Dr. Tunç Demirtaş ve Afifa A. Warsame, Eş-Şebab’ın bölgedeki tesiri ve Somali hükümetinin yaklaşımına ait AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Eş-Şebab’ın sosyolojik ve ruhsal tesirleri var
Dr. Demirtaş, Eş-Şebab’ın Somali’deki varlığının sırf askeri değil, tıpkı vakitte sosyolojik ve ruhsal boyutları olduğuna dikkat çekti.
Somali’deki mevcut toplumsal yapılar ve güvenlik dinamikleri dikkate alındığında Eş-Şebab üzere örgütlerin kısa müddette büsbütün ortadan kaldırılmasının hayli güç göründüğünü belirten Demirtaş, “Bu süreç, yalnızca askeri değil, tıpkı vakitte toplumsal bütünleşme ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesini de kapsayan uzun vadeli bir strateji gerektiriyor.” dedi.
Son periyotta Eş-Şebab’ın taktiklerinde yaşanan değişikliklere de işaret eden Demirtaş, toplumsal medya ve klâsik medya üzerinden yürütülen dezenformasyon faaliyetlerinin arttığını kaydetti.
Demirtaş, “Eş-Şebab, klâsik medya ve toplumsal medya üzerinden bilhassa hükümeti zayıf, kendisini ise güçlü gösteren bir algı üretmeye çalışıyor. Bu, kamuoyu psikolojisini etkilemeyi ve hükümetin meşruiyetini sorgulatmayı amaçlayan bir strateji.” sözünü kullandı.
Örgütün kimi vakit kırsal bölgelerde kısa vadeli varlık gösterdiğini söyleyen Demirtaş, bu taktiklerin örgüt için bir çeşit “görünürlük stratejisi” olduğunu lisana getirdi.
Özellikle kırsal bölgelerde Eş-Şebab’ın vakit zaman alternatif bir otorite olarak algılanabildiğini vurgulayan Demirtaş, bu durumun sadece güvenlik tedbirleriyle değil, kapsamlı kalkınma siyasetleriyle aşılabileceğini belirtti.
Demirtaş, Cumhurbaşkanı Hasan Pir Mahmud’un 27 Mart’ta Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaretin akabinde, askeri operasyonların daha tesirli bir evreye geçmesinin mümkün olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Eş-Şebab propagandası
Araştırmacı Warsame de Somali hükümetinin, Eş-Şebab’ın yürüttüğü dijital propaganda faaliyetlerine karşı daha aktif stratejiler geliştirmesi gerektiğini tabir etti.
Özellikle toplumsal medya üzerinden yayılan içeriklerin, güvenlik güçleri ortasında moral bozukluğuna ve ruhsal baskıya neden olabildiğini vurgulayan Warsame, şunları kaydetti:
“Örgüt, yeni ve eski görsellerle gerçekliği bulanıklaştırarak çatışmalara direkt katılmayan güvenlik işçisi üzerinde dert ve karamsarlık yaratabiliyor. Bu da alandaki performansı olumsuz etkileyebiliyor.”
Warsame, hükümetin halkla daha derinlemesine bir bağ kurması gerektiğini belirterek, “Halkın takviyesi yalnızca güvenlik değil, toplumsal meşruiyet açısından da hayati ehemmiyet taşıyor. Halkın beklentilerine hassaslık gösterilmesi, hükümetin alandaki muvaffakiyetini direkt etkileyebilir.” dedi.
Somali ordusunda “eşitsizlik sorunu”
Warsame, Somali güvenlik güçlerinin Eritre, Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye, ABD ve öteki ülkeler tarafından eğitilen Somali askerleri ortasında büyük maaş eşitsizlikleri olduğunu söyledi.
Bu durumun askerler ortasında moral bozukluğuna yol açtığını aktaran Warsame, “Bir asker ayda 100 dolar alırken, bir oburu 200 yahut 400 dolar maaş alabiliyor. Üstelik maaşların verilme vakti da sistemsiz olabiliyor. Bu çeşit farklılıklar, ordu içinde önemli bir motivasyon kaybına neden oluyor.” yorumunu yaptı.
Eş-Şebab’ın bilhassa 2022 öncesinde daha ağır hücumlar gerçekleştirdiğini hatırlatan Warsame, hükümetin yeni devirde daha kararlı bir askeri strateji benimsemesinin istikrarları değiştirdiğini söz etti.
Warsame, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Birçok bölge, halkın da dayanağıyla örgütün elinden alındı. Bu süreçte birçok kabile silahlanarak Eş-Şebab’a karşı savaşmaya başladı. Bu durum şiddetli çatışmalara ve büyük kayıplara da yol açtı. Sonuç olarak pek çok bölge kurtarıldı ve Eş-Şebab’ın eski denetim alanlarında örgütün varlığı ortadan kalktı. Fakat toplumda hala farklı hisler ve yaklaşımlar var. Somali halkının içinde yorgunlar, sessiz kalanlar, korkanlar, kendi çıkarlarını önceleyenler ve hükümeti destekleyenler üzere çeşitli fraksiyonlar var. Bu farklılıkların dikkate alındığı bütüncül bir yaklaşım, çabada başarıyı pekiştirebilir.”
