NEW Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, işgal altındaki Filistin topraklarında ağır memleketler arası kabahatler işleniyor olma riskinin yüksek olduğunu belirterek, ülkelerin harekete geçme zaruriliği bulunduğunu kaydetti.
BM Güvenlik Kurulu’nda (BMGK), Cezayir’in talebi üzerine acil oturumla işgal altındaki Filistin topraklarındaki durum ele alındı.
Burada bir konuşma yapan Türk, Gazze’de Filistinlilere kısa müddetliğine nefes aldıran ateşkesin sona erdiğini, 1 Mart’tan bu yana düzenlenen İsrail taarruzlarında en az 320’si çocuk olmak üzere 1200’den fazla Filistinlinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
“Bombardıman, bayramda dahi durmadı”
İsrail ordusunun sivillerin tahliye edilerek yönlendirildiği bölgeler de dahil olmak üzere, konutları, çadırları, hastaneleri ve okulları amaç almaya devam ettiğinin altını çizen Türk, “Bombardıman, Filistinli ailelerin bayramı idrak ettiği günlerde dahi durmadı.” dedi.
Türk, son olarak 15 sıhhat çalışanı ve insani yardım görevlisinin öldürülmesinin “İsrail ordusunun savaş cürümleri işlemiş olabileceği tarafındaki endişeleri” arttırdığını kaydederek, bu ölümlerle ilgili bağımsız, süratli ve kapsamlı bir soruşturma yürütülmesi ve milletlerarası hukuku ihlal edenlerin hesap vermesi gerektiğini vurguladı.
İsrail ordusunun, birçok defa yerinden edilen ve sığınacak inançlı bir yer bulamayan sivillerin barındığı kampları da maksat almaya devam ettiğini aktaran Türk, kelamlarını şu halde sürdürdü:
“Bunun yanı sıra, İsrail ordusu sivilleri zorla yerlerinden etmeye devam ediyor. Gazze’nin yarısı ya zarurî tahliye buyruklarına tabi tutuldu ya da birçok bölge girilemez bölge ilan edildi. Bu tahliye buyrukları, milletlerarası insancıl hukuk gereklerini karşılamıyor.”
Türk, İsrail’in, besin, su, elektrik, yakıt ve ilaç üzere hayati değer taşıyan insani yardımların girişini büsbütün engellemesinin üzerinden de bir ay geçtiğine dikkati çekerek, “Gazze’ye uygulanan abluka ve kuşatma, toplu cezalandırma manasına geliyor ve açlığı bir savaş usulü olarak kullanma teşkil edebilir.” ihtarında bulundu.
İsrailli üst seviye yetkililerin Gazze’de toprakları ele geçirme, ilhak etme ve bölme istikametindeki telaffuzlarının yanı sıra Filistinlileri bölge dışına sürmeye ait açıklamalarının kaygı verici olduğunu tabir eden Türk, bu telaffuzların de memleketler arası hataların işlendiğine dair önemli korkular uyandırdığını ve kuvvet kullanarak toprak edinme yasağını içeren temel milletlerarası hukuk prensipleriyle çeliştiğini lisana getirdi.
“Batı Şeria’daki durum son derece kaygı verici”
Türk, işgal altındaki Batı Şeria’da, bilhassa Doğu Kudüs’te de durumun son derece telaş verici olduğunun altını çizen Türk, İsrail ordusunun Batı Şeria’daki “operasyonlarında” yüzlerce Filistinli hayatını kaybederken, mülteci kampları ve süreksiz sıhhat merkezlerinin büsbütün yıkıldığını, 40 binden fazla kişinin yerinden edildiğini bildirdi.
İsrail’in bölge sakinlerinin konutlarına bir yıl boyunca dönmemesi gerektiğine yönelik açıklamasının ise “uzun vadeli kitlesel yerinden edilme riskini” artırdığına dikkati çeken Türk, şu tabirleri kullandı:
“7 Ekim 2023’ten bu yana BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği datalarına nazaran, Batı Şeria’da İsrail askerleri ve yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin hücumlarında 191’i çocuk, 5’i engelli olmak üzere 909 Filistinli öldürüldü. Bu ölümlerden kimilerinin yargısız infaz yahut başka yasa dışı öldürmeler kapsamına girebileceği belirtiliyor.”
Türk, ateşkes sırasında yüzlerce Filistinli esirin özgür bırakıldığını lakin halihazırda çok sayıda kişinin gözaltına alındığını belirterek, İsrail içinde de Filistinlilerin haklarını savunan kuruluşlara yönelik baskıların giderek arttığını söyledi.
“Ağır memleketler arası kabahatlerin işlenme riski artıyor”
Bir an evvel ateşkesin yine sağlanması ve Gazze’ye manisiz insani erişimin sağlanması gerektiğini vurgulayan BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Türk, “İşgal altındaki Filistin topraklarında ağır memleketler arası hataların işlenme riski artıyor.” vurgusunda bulundu.
Cenevre Mukavelesi uyarınca ülkelerin milletlerarası insancıl hukuk ihlalleri karşısında harekete geçme yükümlülüğü bulunduğunu hatırlatan Türk, Soykırım Hatasının Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne nazaran de taraf devletlerin soykırım riski bariz hale geldiğinde harekete geçme sorumluluğu bulunduğunu kaydetti.
Türk, sivillerin korunmasının mutlak bir öncelik olması gerektiğinin altını çizerek, memleketler arası insancıl hukuk ve insan hakları hukuku ihlallerinin tamamının hesabının sorulması gerektiğini tabir etti.
Tüm esirlerin de derhal ve şartsız özgür bırakılması davetinde bulunan Türk, “İsrail’in, Gazze nüfusunu zorla yerinden etmeye yönelik her türlü teşebbüsten kaçınması gerekiyor.” dedi.
Türk, son 18 aydaki gelişmelerin bu durumdan askeri yollarla çıkışın mümkün olmadığını açıkça ortaya koyduğunu belirterek, tek tahlilin BM kararları ve milletlerarası hukuka uygun formda, eşit haklara ve onura sahip iki devlet temelinde siyasi bir uzlaşıdan geçtiğini tabir etti.
