Özbekistan‘ın tarihi Semerkant şehrinde Birinci Avrupa Birliği (AB)- Orta Asya Tepesi başladı.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in konut sahipliğinde Semerkant’taki bir kongre merkezinde düzenlenen toplantıya, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov, AB Konseyi Başkanı Antonio Kosta ve Avrupa Kurulu Lideri Ursula von der Leyen ile AB’ye bağlı memleketler arası finans kuruluşlarının üst seviye yöneticileri katıldı.
Etkinliğin açılışında konuşan Mirziyoyev, yüzyıllar boyunca Büyük İpek Yolu güzergahının kavşağında bulunan, Doğu ile Batı ortasında değerli diyalog, medeniyet, diplomasi, ticaret ve kültürel alışverişin merkezi olan Semerkant’ta yapılmakta olan bu toplantının dinamik ve öngörülemez global süreçlerin yaşandığı ortamda gerçekleştiğini söyledi.
Mirziyoyev, şu sözleri kullandı:
“Günümüzde jeopolitik gerginliklerin, güvenlik zorluklarının, büyük bölgesel çatışmaların ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik toplumsal ve ekonomik tehditlerin arttığına şahit oluyoruz. Hiçbir bölgenin, geniş çaplı memleketler arası işbirliği olmaksızın bu kadar karmaşık problemleri bağımsız olarak çözme kapasitesine sahip olmadığı açıktır. Bu bağlamda Orta Asya ile Avrupa Birliğinin klâsik ortaklar olduğunu ve daha yakın işbirliğine olan talebin giderek arttığını vurgulamak isterim. Biz de Avrupa tarafı üzere memleketler arası hukukun unsur ve normlarına bağlılığımızı tabir ediyoruz.”
Ukrayna için başlatılan tahlil sürecini desteklediklerini kaydeden Mirziyoyev, “Ukrayna etrafındaki durumun barışçıl biçimde çözülmesi için müzakere sürecinin başlatılmasını memnuniyetle karşılıyor ve tam destekliyoruz. Çok karmaşık ve güç mevzuların çözülmesi gerektiğinin farkındayız lakin yürütülen diplomatik uğraşların ve siyasi tahlilin dışında öbür alternatif görmüyoruz.” formunda konuştu.
“Bu toplantı, çok taraflı bağlantıların geliştirilmesinde yeni basamağın başlangıç noktası olacak”
Orta Asya ülkeleri ortasında 7-8 yıl önceye kadar hudut da dahil bir dizi sorunun bulunduğunu anımsatan Mirziyoyev, son yıllarda bölge ülkeleri yöneticilerinin ortak iradesiyle bölge ülkeleri ortasında karşılıklı inanca dayalı uygun komşuluk, işbirliği ve dayanışmanın geliştiğini vurguladı.
Mirziyoyev, bölgenin güvenlik ve refahının sağlanması için tüm paydaşlarla karşılıklı menfaatlere dayalı işbirliğinin kıymetine işaret ederek, bu çerçevede bölge ülkeleri ortasında yakın devirde Orta Asya ortak vizesi projesini hayata geçireceklerini, ayrıyeten eylülde Taşkent’te Orta Asya Devlet Liderleri İstişare Kurulu 7. Toplantısı’nı gerçekleştireceklerini aktardı.
Son yıllarda AB ile Orta Asya ülkeleri ortasındaki işbirliğinin besbelli ölçüde geliştiğini ve Orta Asya ülkelerinin Avrupa Birliği ile ticaretin son 7 yılda birkaç kat artarak 54 milyar avroya ulaştığını belirten Mirziyoyev, “Bu toplantının, çok taraflı alakaların geliştirilmesinde yeni etabın başlangıç noktası olması gerektiğine inanıyoruz.” dedi.
Mirziyoyev, tepenin sonunda Orta Asya ile Avrupa Birliği ortasında stratejik paydaşlık kurulması istikametinde tarihi kararlar alınacağını söyledi.
Stratejik iştiraklerin içeriğinin somut tahlil, proje ve programlarla doldurulması gerektiğini aktaran Mirziyoyev, bu bağlamda iki bölge ortasında paydaşlık ve işbirliğine ait kapsamlı muahedenin da imzalanmasını önerdi.
Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, ayrıyeten Taşkent’te Avrupa Yatırım Bankası Orta Asya Bölge Ofisinin açılıyor olmasının AB’nin Orta Asya ülkelerine direkt yatırımlarının akışını canlandıracağını lisana getirdi.
Mirziyoyev, iki bölge ortasındaki parlamentolar ortası alakaların geliştirilmesi maksadıyla Orta Asya-AB Parlamentolar Forumunun oluşturulmasını ve birinci toplantısının sonbaharda Özbekistan’da düzenlenmesini teklif ederken, bu yıl ayrıyeten Semerkant’ta UNESCO Genel Konferansı, Buhara’da da Birinci AB-Orta Asya Turizm Forumunun gerçekleştirileceğini kelamlarına ekledi.
