İstanbul Büyükşehir Belediyesine (İBB) yönelik yolsuzluk soruşturması kapsamında alınan tevdi raporunda, İBB’ye bağlı birtakım şirketlerin reklam alanlarını adapsız formda kullandığı, bu mecralarda müsaadesiz ve mevzuata ters yapılan reklam uygulamaları karşılığında alınan ödemelerle kamu ziyanına neden olunduğu tespit edildi.
Soruşturma evrakında yer alan tevdi raporunda, Ekim 2019 öncesinde bir reklam şirketine İBB tarafından tahsis edilen Beşiktaş’taki reklam alanlarının, yeniden İBB tarafından İstanbul Reklam İlan ve Tanıtım Yönetmeliği münasebet gösterilerek reklam kullanımından çıkarıldığı, bunun üzerine bahsi geçen şirketin şikayette bulunduğu tabir edildi.
Raporda, bahsi geçen şirkete ilişkin reklamların, belirtilen haksız kararın akabinde zabıta tarafından sökülerek kaldırıldığı anlatıldı.
Reklam şirketinin ilgili şikayetinde, kendilerine tahsis edilen lakin sonrasında tahsis kararı kaldırılan Beşiktaş’taki reklam alanlarının bir kısmının öbür şirketlere işgal bedeli karşılığında verilerek, yasa dışı yarar sağlandığının sav edildiği raporda yer aldı.
Reklam alanlarının ilgililerine işgal bedeli karşılığında kullandırıldığı fakat İstanbul’un birçok yerinde birebir tekniğin uygulanmadığı aktarılan raporda, işlerin, Kültür AŞ ve Medya AŞ vasıtasıyla ihale yapılmaksızın pazarlama kontratıyla verildiği kaydedildi.
Raporda, reklam şirketlerine işgal bedeli karşılığında kiralanan pano ve alanlar üzerinden 16 Ekim 2024 prestijiyle 4 milyar 91 milyon 691 bin 748 liralık kamu ziyanına sebep olunduğu, mukavelelerin sonuna kadar bu sayının 6 milyar 284 milyon 212 bin 656 liraya ulaşacağının hesaplandığı belirtildi.
Şikayet kapsamında Ekrem İmamoğlu ve öbür belediye yetkilileri, reklam alanlarıyla ilgili müsaade süreçlerinin adapsız yönetilmesinden sorumlu tutulurken, Kültür AŞ ve Medya AŞ yöneticileri ise reklam alanlarının keyfi kullanımı ve yasa dışı para tahsilleriyle ilgili sorumlu bireyler ortasında yer alıyor.
Raporda, İBB’nin Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla yaptığı gayrimeşru süreçlerin ve reklamlara dair yasa dışı talimatların, İstanbul’un çeşitli bölgelerinde, yasak olan yerler de dahil olacak halde reklam alanlarının kullanılmasına imkan tanıdığı, özel mülkiyete mevzu taşınmazlardan yasa dışı işgal bedeli tahsili suretiyle müsaadesiz reklam uygulamalarının fiilen yasallaştırıldığı anlatıldı.
İstanbul’da kimi özel şirketlerin, müsaadesiz reklam alanlarını kullanarak yasaya muhalif uygulamalar gerçekleştirdiği aktarılan raporda, tertipli kontrollerin yapılmadığı ve müsaadesiz reklam yapan birçok şirkete cezai süreç uygulanmadığı tabir edildi.
Raporda ayrıyeten, reklam alanını müsaadesiz kullanan kimi şirketlerden alınan işgal bedellerinin yöntemsiz biçimde tahsil edildiği, kimi şirketlere yasa dışı olarak ödeme yapıldığı ve bu ödemelerin muvazaalı süreçlerle öbür şirketlere aktarıldığının tespit edildiği vurgulandı.
Süreç içerisinde Kültür AŞ ve Medya AŞ’nin ihale süreçlerini manipüle ederek, kimi şirketlere yüksek bedellerle reklam alanları kiraladığı ve bu durumun kamu ziyanına yol açtığının belirlendiği anlatılan raporda, ihalelerde belirlenen bedellerin hakikat olmadığının da müfettiş raporlarıyla anlaşıldığına işaret edildi.
“Alınmayan hizmet karşılığı para transferi yapıldığı” iddiası
Raporda, Mecidiyeköy ile Gayrettepe ortasındaki köprü ayaklarında bulunan 88 adet reklam panosu dahil olmak üzere 44 adreste toplam 5 bin 610 metrekarelik kısmın, İBB Encümeni’nin 10 Mayıs 2023 tarih ve 2388-103 sayılı kararıyla, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na nazaran yapılan ihale sonucunda belediye şirketi Kültür AŞ’ye kiralandığı kaydedildi.
Aynı vakitte, ecrimisil karşılığı kullandırım yapılan 41 başka şirkete, Kültür AŞ ve Medya AŞ’den hizmet satın alımı gerçekleştirilmiş üzere “Muhtelif reklamlara ait konsept belirleme, geliştirme, uygulama ve uygulama sonrası kaldırma” bahisli gerçeğe muhalif muvazaalı alt yüklenici kontratları imzalatıldığı, muvazaalı bu işler için özel şirketlerden tahsil edilen 23 milyon 946 bin 25 liranın 9 milyon 278 bin 163 liralık kısmının gerçekte alınmayan hizmet karşılığı alt yüklenici bir medya şirketine aktarıldığı belirtildi.
Ayrıca, müsaadesiz reklam alanı kullanan 82 şirketten, belediyece 53 milyon 958 bin 600 lira ecrimisil bedeli, Kültür AŞ ve Medya AŞ tarafından ise 23 milyon 946 bin 25 lirası mukavele bedeli olmak üzere toplamda 77 milyon 904 bin 625 liranın tahsil edildiği bilgisi raporda yer aldı.
“Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık olarak saptandı”
Tevdi raporunda, İBB ve Kültür AŞ tarafından göz yumulan müsaadesiz reklam faaliyetleri kapsamında yapılan tespitlere nazaran, İBB aleyhine toplam 10 yıl boyunca 600 milyon lira, Kültür AŞ aleyhine ise 580 milyon lira kamu ziyanına yol açıldığının belirlendiği anlatıldı.
Ayrıca, alt kiracı ve fiili işletmeci özel şirketlere, rapor tarihi prestijiyle 589 milyon 498 bin 560 lira + KDV meblağında haksız menfaat sağlandığı, mukavelelerin sonuna kadar bu ölçünün 1 milyar 832 milyon 395 bin 200 liraya çıkacağının hesaplandığı söz edildi.
Raporda, ilgili şirketlere 132 milyon 600 bin lira ceza kesilmesi gerektiği, toplamda 1 milyar 964 milyon 995 bin 200 lira + KDV’lik haksız menfaat sağlandığı vurgulanarak, “Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık olarak saptandı.” sözü kullanıldı.
