Haber : Nilgün Hande ÖZTÜRK – Buse ÖZBEY
(ANKARA) – ABD Başkanı Donald Trump’ın ilaçlar için başka gümrük vergileri uygulanacağını söylemesi üzerine gözler Türkiye‘de ilaç dalında yaşanacak değişimlere çevrildi. Hususa ait değerlendirmelerde bulunan ABD merkezli bir portföy idare firmasının Ömür ve Sıhhat Bilimleri Yöneticisi Dr. Kemal Oğuz Kalafat, ilerleyen süreçlerde dalda radikal bir değişiklik yaşanacağını ve Türkiye‘nin bu değişikliğe hazır olmadığını belirterek, ” Türkiye‘de ilaç bölümü sahipsiz, yıllardır kendi molekülümüzü üretemedik. Sağlık Bakanlığı da kendi derdinde, hastanelerin finans durumu ve beyin göçü ile uğraşıyor. Bundan ötürü da ilaç dalı açısından Türkiye‘nin ne planlaması yok. Türkiye‘de insan hakları üzere daha acil şeylerle uğraşıyoruz lakin ilaç ve sıhhat bölümü, önümüzdeki 3-4 yıl sonra pahalılıkta üst sıralara gelecek” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük tarifelerinde güncellemeye gitmesi ve çok sayıda ülkeye yönelik çeşitli dallardaki eserlerin gümrük vergilerini yükseltmesi dünyanın gündemine oturdu. Bu bölümlerin içerisinde ilaçların yer almadığını belirten Trump, geçen hafta ilaçların başka gümrük tarifeleriyle karşı karşıya kalacağını duyurdu. Gümrük vergilerini açıklarken Trump, ilaç şirketlerinin ABD’ye “büyük bir ivmeyle” geri döneceklerini öngörürken, bunu yapmazlarsa “ödemeleri gereken büyük bir vergi olduğu” ikazında bulundu.
Bunun üzerine dünyada ilaç bölümü pazarında birinci sıralarda yer alan Avrupa, Trump’ın bu açıklamalarından sonra 8 Nisan Salı günü Avrupalı ilaç şirketlerinin önde gelen isimleriyle acil bir toplantı düzenledi. Toplantıda şirketlerin, Trump’ın gümrük vergileri yüzünden dalın merkezinin Avrupa’dan ABD’ye taşınabileceği yönünde Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’e, ihtarda bulunduğu öne sürüldü. Batı medyasına konuşan kaynakların aktardığına nazaran, ilaç sanayi lobisi EFPIA, von der Leyen’e ABD’ye yönelik “göç riskini” azaltmak için “hızlı ve radikal önlemler” alınması davetinde bulundu.
Erdoğan: ” Türkiye‘nin yolunu aydınlatan güçlü bir ekonomi programı var”
Yaşanan bu gelişmelerden sonra, Trump’ın gümrük vergileri tarifelerini arttırmasıyla dünyada yaşanan bu krizin Türkiye‘yi de etkileyip etkilemeyeceği tartışma konusu oldu. Dünyada yaşanan gelişmeler çerçevesinde Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, partisinin küme toplantısında, şu tabirleri kullandı:
“Son bir haftada memleketler arası ticaret yeni bir boyuta evrildi. Karşılıklı olarak tonu artan telaffuzlarla tarife hengameleri daha da kızışmaya başladı. Evet dünyada önemli bir belirsizlik ortamı var lakin Türkiye‘nin yolunu aydınlatan güçlü bir iktisat programı var. Ticaret, üretim ve ihracat tarafında negatif bir durum beklemiyoruz. Düşük tarife uygulanan ülkeler ortasında olmamız hasebiyle bu muhataralı periyodu birçok ülkeye kıyasla daha kolay atlatacağımıza inanıyoruz. Bilhassa orta ve uzun vadede Türkiye‘nin emsal ülkelere nazaran daha az etkilenmesini, daha güçlü büyüme sergilemesini öngörüyoruz. Bunun da dört temel sebebi bulunuyor.”
ABD ve Türkiye ortasındaki ticaret bağlantısına nazaran, ABD, Türkiye’ye yüzde 10 gümrük vergisi tarifesi uyguluyor lakin sadece Türkiye’den ithal edilen otomotiv eserlerine yüzde 25’lik bir gümrük vergisi istiyor. Öte yandan, bilhassa ilaç kesiminde hem ABD hem de Avrupa merkezli tüm büyük ilaç şirketlerinin satışlarına nazaran, en büyük ilaç pazarının ABD olduğu biliniyor. Buna nazaran, global ilaç pazarını takip eden bağımsız IQVIA’ın 2023 bilgilerine nazaran, dünya ilaç pazarı 2023 yılında 1,6 trilyon dolara ulaşırken; birinci sırada ABD yer aldı. Türkiye de 19’uncu sıradadır.
Bunun yanı sıra, dünyada 196 ülkenin ticaretini takip eden Trading Economics bilgi tahlili sitesinde yer alan bilgilere nazaran, 2024 yılında ABD’den Türkiye’ye yapılan ilaç ihracatı 506,02 milyon dolar olarak kaydedilirken; tıpkı periyotta, Türkiye’den ABD’ye yapılan ilaç ihracatı da 73,65 milyon dolar olarak gerçekleşti.
ABD merkezli bir portföy idare firmasının Ömür ve Sıhhat Bilimleri Yöneticisi Dr. Kemal Oğuz Kalafat, ilaç sekötöründe yaşanacak gelişmelerin Türkiye’yi nasıl etkileyeceğine ait ANKA Haber Ajansı’na değerlendirmelerde bulundu. Kesimin Amerika’ya kaymasının ve vergilendirme sisteminin Türkiye için büyük bir pazar fırsatı yarattığını belirten Kalafat, bu fırsatın ‘doğru’ değerlendirilmesiyle ilerleyen süreçlerde komplike ilaç üretiminde Türkiye’nin de üretimin bir ortağı olabileceğini söyledi.
“İlaç kesimi sahipsiz”
Türkiye’de ilaç bölümünün ‘sahipsiz’ olduğuna dikkati çeken Kalafat, şunları söyledi:
“Trump zaten seçimi kazandıktan sonra savunma lobisinden evvel ilaç lobisini aldı ve CEO’larla birtakım mutabakatlara vardı. Türkiye açısından bakarsak bu pazarı doldurabiliriz. Bunun için bir uyum lazım fakat Türkiye’de ilaç dalı sahipsiz, yıllardır kendi molekülümüzü üretemedik. Kızılay’ın Protürk diye bir ilaç firmasına 450 milyon dolarlık bir yatırım yapılacağı söyleniyor ve bu topluma sunuluyor ve ‘Biz ilaç üretebilirsek 350 milyon dolar bir gelirimiz olacak’ deniyor ancak ortada bir şey yok. Sağlık Bakanlığı da kendi derdinde, hastanelerin finans durumu ve beyin göçü ile uğraşıyor. Bundan ötürü da ilaç dalı açısından Türkiye’nin ne planlaması yok.Türkiye’de insan hakları üzere daha acil şeylerle uğraşıyoruz lakin ilaç ve sıhhat bölümü, önümüzdeki 3-4 yıl sonr a pahalılıkta üst sıralara gelecek. Ne yazık ki muhalefetin de bu mevzuda hiçbir hazırlığı yok.”
Sektörel manada ülkede büyük bir kriz olduğunu lisana getiren Kalafat, birtakım ilaçlara kolay ulaşabiliyor olmaktan ötürü krizin hissedilmediğini lakin birçok yabancı firmanın Türkiye’den çekildiğini söyledi. İlaçta dışa bağımlı bir ülke olduğumuzu, ilaçların ülkemize az ve uzun müddette geldiğini ve bundan ötürü birtakım ilaçların karaborsası olduğunu belirten Kalafat, birkaç yıl içerisinde bu sorunun giderek derinleşeceğini söz etti. İlerleyen süreçlerde ilaç kesiminde radikal değişiklikler yaşanacağını belirten Kalafat, Türkiye’nin buna hazırlıklı olmadığını söyledi.
“İlaç firmalarının önleri açılmıyor zira para yok”
Kalafat, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Ülkemizde o kadar kriz var ki bu da bir kriz lakin öne çıkmıyor ne yazık ki. Hükümet bu halde giderse bu durum daha da berbata gidecek. Ben 20 yıldır bu işin içerisindeyim, TUBİTAK’a yıllardır para veriliyor lakin bir şey çıkmıyor. Ilaç firmalarının önleri de açılmıyor ve daima önlerine sorun çıkarılıyor zira para da yok. Kesim firmaları bir ortaya getirilip bir ilaç kurulu kurulup bir şeyler yapılabilir lakin bu Türkiye’de yapılmıyor. Bu Singapur’da, Romanya’da yapılıyor, evvelce dalga geçtiğimiz ülkelerdi bunlar ancak Türkiye’de yapılmıyor.”
Reklamdır
